دانلود مقاله مفهوم شهود در فلسفه اسلامى 62 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 62 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏مفهوم شهود در فلسفه اسلامى
‏مقدمه
‏مفهوم ‏«‏شهود‏»‏ ‏(1) ‏را مى‏‏‏توان در زمينه‏‏‏هاى مختلف بررسى كرد. اين مفهوم، در فلسفه جايگاهى رفيع داشته و در تقسيمات اوليه وجود، مباحث علم و عالم و معلوم، شناخت‏‏‏شناسى و هستى‏‏‏شناسى توسط فلاسفه به مورد بحث گذاشته شده است. ‏(2) ‏همچنين، مفهوم ‏«‏شهود‏»‏ در عرفان و تصوف منزلتى بس ارجمند يافته و عرفا مباحثى ارزشمند در خصوص ‏«‏شهود‏»‏ و ‏«‏حضور‏»‏ از خود بر جاى نهاده‏‏‏اند. در مباحث اخلاقى و فلسفه اخلاق هم برخى صاحب‏‏‏نظران به اين واژه عطف توجه كرده و مكتب شهودگرايى در اخلاق، در اواخر قرن
‏نوزدهم رونق خاصى يافته است. ‏(3) ‏همين‏‏‏طور متكلمان و دين‏‏‏شناسان به مناسبت‏‏‏هايى مفهوم شهود و پى‏‏‏آمدهاى حاصله از آن را مورد مداقه خود قرار داده و در اعتلاى نظر خود به شهود مطلق كه مختص خداى متعال است نائل شده‏‏‏اند. ‏(4)
‏حال با توجه به گستردگى زمينه بحث و كنكاش علمى در اين واژه، مناسب است تنها به بحث پيرامون يك جنبه آن اكتفا كرده و در موارد ديگر تنها به اشاره‏‏‏اى گذرا بسنده كرد. هرچند به يك معنا، بررسى دقيق و موشكافانه يك مفهوم در يك جنبه خاص مستلزم پرداختن به جنبه‏‏‏هاى ديگر است. اما به لحاظ محدوديت اين مقاله، تا حد امكان از گستردگى بحث اجتناب خواهد شد. در اين نوشتار، جنبه‏‏‏هاى عقلى و يا به تعبير دقيق‏‏‏تر جنبه‏‏‏هاى فلسفى ‏«‏شهود ش مورد بررسى قرار گرفته با نگاهى گذرا به سير تاريخى اين بحث و آشنايى با انديشه‏‏‏هاى فلاسفه غربى و اسلامى، به كنكاش در اين مبحث‏‏‏خواهيم پرداخت. هر چند بايد اذعان داشت تتبع عميق در اين بحث از حوصله يك مقاله خارج بوده و نيازمند مبحثى گسترده و فراگير مى‏‏‏باشد. اما اين اعتراف نمى‏‏‏بايست مانع پرداختن اجتمالى به آن شود. ابتدا، قبل از پرداختن به هرگونه بحثى، به معانى لغوى و اصطلاحى ‏«‏شهود‏»‏ نظر مى‏‏‏افكنيم.
‏واژه ‏«‏شهود‏»‏
‏در بسيارى موارد، واژه ‏«‏شهود‏»‏ با واژه ‏«‏حضور‏»‏ به يك معنا به كار مى‏‏‏رود و بعضا به جاى يكديگر استعمال مى‏‏‏شوند. شهود از ريشه ‏«‏شهد‏»‏ مشتق شده كه به معناى حضور مى‏‏‏باشد. و حضور از ريشه ‏«‏حضر‏»‏ در مقابل غيبت‏‏‏به كاكر مى‏‏‏رود. ‏(5) ‏هرگاه شهود و حضور به يك معنا گرفته شوند، معناى مقابل اين دو غيبت است. اگر شى‏‏‏ء از شى‏‏‏ء ديگر غايب بود (غيبت فيزيكى يا معنوى) حضور و يا شهودى صورت نمى‏‏‏گيرد. و اگر غيبت‏‏‏برطرف شد و دو شى‏‏‏ء بدون مانع در كنار يكديگر قرار گرفتند، در اين صورت آن دو شى‏‏‏ء براى يكديگر حضور دارند. ‏(6) ‏در لغت معناى ديگرى براى شهود بيان داشته‏‏‏اند كه عبارتند از: وجدان، حدس، كشف، اشراق، ادراك، الهام، وجود و مانند آن. ‏(7)
‏در علوم مختلف عقلى، براى اين واژه اصطلاحات متفاوتى وجود دارد. در اصطلاح فلسفى، در بحث معرفت‏‏‏شناسى، شهود غالبا به معناى حضور مى‏‏‏آيد. در تقسيم‏‏‏بندى علم، علم شهودى كه همان علم حضورى است در مقابل علم حصولى قرار مى‏‏‏گيرد. در اين‏‏‏گونه علم، معلوم در محضر عالم است و عالم به معلوم شهود دارد. در اين صورت مى‏‏‏توان گفت عالم و معلوم نسبت‏‏‏به يكديگر حضور يا شهود دارند و اتحاد عالم با معلوم صورت مى‏‏‏گيرد. ‏(8)
‏در اصطلاح عرفانى، واژه شهود معنايى غير از حضور به خود گرفته است. هر چند در مرحله‏‏‏اى كه عارف هب شهود حق نايل مى‏‏‏شود، حتما حضور هم صدق خواهد كرد. حضور عرفانى در مقابل غيبت است. شهود عرفانى به معناى كشف و مكاشفه است و در اين صورت معنايى مرادف با رؤيت پيدا مى‏‏‏كند. ‏(9)
‏در اصطلاح اخلاقى، شهود بر يك احساس درونى اطلاق مى‏‏‏شود. احساسى كه برخاتسه از درون است و هيچ‏‏‏گونه تجربه بيرونى در آن دخالت ندارد. اين احساس مى‏‏‏تواند بين خير و شر، حسن و قبح تميز دهد. در اين صورت شهود به يك نوع قضاوت درونى بازگشت مى