دانلود مقاله چهارده معصوم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏يكشنبه ‏۲۱‏ مهر ‏۱۳۸۷
‏الاحد ‏۱۱‏ شوال ‏۱۴۲۹
‏صفحه اول‏ >> ‏پرسش و پاسخ‏>>‏تاريخ تدوين حديث‏>>‏نگارش و تدوين حديث
‏
Top of Form
           ‏با ‏همه ‏واژه هاي 
‏با ‏عين عبارت 
 ‏دسته کم يکي ‏از واژه هاي 
 ‏بدون ‏واژه هاي 
Bottom of Form
‏پرسش :
‏آيا ائمه‌ي دوازده‌گانه ـ عليهم السلام ـ ‏از خود اثر مدون، تأليف يا رساله و تفسيري، بر جاي گذاشته‌اند، كه شيعيان بدان ‏استناد كنند، لطفاً شرح دهيد؟
‏پاسخ :
‏در ابتدا بايد دانست كه حديث، نزد شيعه ‏از ويژگي‌هايي برخوردار بوده كه سبب امتيازش از حديث نزد اهل سنت شده است، كه به ‏طور اختصار آن را چنين مي‌توان توصيف كرد:
1. ‏دايرة حديث و معارف نزد شيعه، ‏فراتر از اهل سنت است، زيرا شيعيان براساس آموخته‌هاي خويش از كتاب و سنت پيامبر، ‏بر اين باورند، كه عدد معصومان چهارده تن است و قول فعل و تقرير (تأييد عمل افراد) ‏آنان به يك ميزان، از اعتبار و حجّيت برخوردار است بر همين اساس است كه دورة دسترسي ‏به معصوم، نزد شيعه تا پايان قرن سوم ادامه دارد با آنكه بر اساس اعتقاد اهل سنت با ‏رحلت رسول اكرم(ص) دسترسي به معصوم از بين مي‌رود.
2. ‏نزد شيعيان هيچگاه كتابت ‏و نشر حديث متوقف نگشت، براساس تعليم پيامبر و عترت او، در همه دوره‌ها كتابت حديث ‏رواج داشته و امامان معصوم خود نيز در اين امر پيشگام بوده و ياران خود را بدان وا ‏مي‌داشتند.
3. ‏شيعيان از همان ابتداء تلاش كردند كه كتب و مجموعه‌هاي معاريف و ‏حديثي را با سلسله‌ي اسناد نگه‌داري كنند، گاه مي‌شد كه شكنجه‌هاي زيادي را براي ‏حفظ كتب و احاديث ائمه تحمل مي‌كردند. كه در تاريخ به نام ابن ابي عمير،‌محمد بن ‏يونس بن عبدالرحمان و…. در اين زمينه برمي‌خوريم.[1]
‏بعد از نكات پيش گفته پاسخ را در سه بخش بيان مي‌داريم:
1. ‏آيا اهل بيت (ع) اثر مكتوبي (نامه، كتاب و…) از خود بر جاي گذاشته‌اند؟ در ‏جواب بايد گفت: كتاب‌هايي به اهل بيت منسوب است 1. برخي در دسترس ما نيست ( مانند ‏خيلي از كتاب‌هايي كه در بخش دوم نامبرده مي‌شود)
2. ‏برخي نسبت آن قطعي و در ‏دسترس است، مانند: نهج‌البلاغه و صحيفه سجاديه، و رواياتي كه در جوامع روايي با سند ‏نقل شده است كه نسبت به ائمه قطعي است در مجموع، ولي تك تك روايات آن از نظر سندي ‏به سه دسته تقسيم مي‌شوند: الف روايات متواتره كه بسيار اندك است ب: روايات آحاد ‏معتبر كه در فقه معتبر است ولي در معارف دين علم‌آور نيست. ج روايات جعلي و ضعيف.
3. ‏برخي نيز مشكوك است، مانند: تفسير منسوب به امام حسن عسكري (ع)، فقه الرضا (‏ع) منسوب به امام هشتم (ع) و…
2. ‏مجموعه آثاري كه از اولياي دين براي ما ‏باقي مانده است چه قدر است و در چه كتابي آمده است؟ پاسخ اين است، كه آثار ائمه (ع) ‏سه مرحله را پشت سر گذاشته است.
‏الف: دوران حضور ائمه (ع):
‏در اينجا به ‏برخي از دوره‌ها اشاره مي‌شود:
1. ‏دوران علي (ع) : اولين كتاب حضرت (ع) تفسير ‏قرآن است.[2] ‏دومين كتاب «كتاب السنن ‏والقضايا والاحكام.» كه ابواب مختلف فقهي در آن گرد آمده است.[3] ‏سومين كتاب، كتاب جامعه، و يا كتاب علي (ع) ‏است.[4] ‏صحيفه علي (ع) كتابي ديگر است ‏كه حجم آن كمتر از كتاب علي و الجامعه مي‌باشد.[5]‏و هيچ كدام از كتاب‌ها اكنون در دست نيست. عهدنامه مالك اشتر ‏يكي ديگر از كتب آن حضرت به شمار مي‌رود، به جز اين‌ها نامه‌هاي ديگر حضرت به ‏واليان و عاملان را نيز بايد در شمار همين مكتوبات آورد.[6] ‏كه بيشتر اين‌ها در نهج البلاغه و مستدرك آن «نهج الصباغه» ‏آمده است و همچنين كتاب‌هاي ديگري كه توسط شاگردان حضرت جمع‌آوري شده، چون «جاثليق» ‏از سلمان فارسي ـ عليهما السلام ـ «الخطبه» از ابوذر، و كتاب قضاوت‌هاي علمي ـ عليه ‏السّلام ـ و كتاب تفسير توسط عبدالبربن عباس، صحيفة «مناسك حج» توسط جابربن عبدالله
‏انصاري و كتاب تفسير از ميثم تمّار و…[7].
2 ‏ـ دوران امام حسن و امام حسين: در اين دوره به جهت ‏حاكميّت معاويه، مجالي براي كتابت حديث وجود نداشت آن‌چه مي‌توان نام برد خطبه‌هاي ‏حضرت در منا، نامه‌هاي امام حسين (ع) به اهل كوفه، مسلم بن عقيل، بني‌هاشم، بزرگان ‏بصره از كتاب‌هاي اين دوره است.[8]
3. ‏دوران امام سجاد (ع): امام سجاد (ع) هنگام شهادت، صندوقي را نزد امام باقر (‏ع) به وديعت نهاد كه در آن كتب بسيار بود.[9] ‏يكي از آن‌ها صحيفه سجاديه است.[10] ‏دومي مناسك الحج، و سومي رساله حقوق است، كه جامعه آداب ‏سلوك فردي و اجتماعي است، چهارمي، «صحيفه الزهد» پنجمي، «الجامع في الفقه» ششمي، ‏كتاب «حديث» و هفتمي «كتاب علي بن الحسين» و كتاب‌هاي عديده‌اي كه شاگردان حضرت ‏تأليف نموده‌اند.[11]
‏از قبيل، ‏تفسير القرآن، نسخه احاديث، صحيفة احاديث، رسالته الي سعد الاسكاف، (كتابي كه زراره ‏روايت كرده و كتابي ديگر كه عبدالمؤمن بن القاسم آن را نقل كرده است[12] ‏اين‌ها غير از كتاب‌هايي است كه توسط ‏شاگردان حضرت تأليف و جمع آوري شده است.[13]
4. ‏دوران امام صادق (ع): رساله‌ها و كتب بسياري از ‏حضرت نقل شده، يا به ايشان منسوب است، مانند: «الا هليلجة في التوحيد» و كتاب «‏التوحيد» و رسالة «اهوازيه» و «رسالة في الغنائم» و «رسالة في وجوه معايش العباد» ‏و «الجعفريات» و «نثر الدر» صحيفه‌اي است در كلمات قصار و رسائلي كه جا بر بن حيان ‏از حضرت روايت كرده و تا پانصد عدد شمارش شده است. و هم‌چنين ائمه‌ي ديگر.
‏ب: ‏دوره‌ي جمع و تبويب:
‏اين دوره با آغاز غيبت صغرا شروع مي‌شود و تا دوره صفويه ‏تداوم مي‌يابد، در نگاه كلي مي‌توان اين دوره را با دو شخصه شناخت:
‏يك: كتب ‏اربعه: كه عبارت است از:
1. ‏كافي، محمد بن يعقوب كليني (م 329 ق) كه داراي هشت ‏جلد است. كه مجموعاً كتاب كافي داراي 16199 حديث مي‌باشد.[14]
2. ‏من لا يحضره الفقيه: شيخ صدوق ‏ابوجعفر، محمد بن علي (306 – 381 ق) كه در چهار جلد به طبع رسيده بيشتر روايات آن ‏فقهي است و مجموع روايات آن 5901 روايت مي‌باشد.[15]
3. ‏تهذيب الاحكام: شيخ طوسي، ابو جعفر محمد بن حسن (م 460) ‏اين كتاب در ده جلد چاپ شده و مشتمل بر 1359 حديث مي‌باشد.
4. ‏الاستبصار: ‏كه اين هم از شيخ طوسي است، روايت‌هاي استبصار 5511 در 925 باب مي‌باشد، اين كتاب ‏در چهار جلد منتشر شده است.[16]
‏دو: كتب دعا و زيارت: مانند اقبال سيد بن طاووس و هم‌چنين مهج الدعوات و منهج ‏العبادات، و جمال الاسبوع، فلاح السائل، فتح الابواب، مصباح الزائر، اسرار الصلاة، ‏اسرار الدعوات، و…[17]
‏ح: ‏دوره تدوين مجموعه‌هاي حديث: اين دوره را مي‌توان با دو مشخصه كلي معرفي كرد، الف: ‏گرد آوري مجموعه‌ها حديثي: مانند:
1. ‏الوافي، محمد محسن فيض كاشاني (م 1091 ق) ‏در چهارده كتاب[18]
2. ‏النوادر ‏في جمع الاحاديث: اين اثر داراي 7 كتاب و 105 باب است – مؤلف فيض كاشاني
3. ‏وسائل الشيعه: محمد بن حسن الحر العاملي (م 1104) در 20 و گاهي در 30 جلد چاپ شده ‏است مجموع روايات آن 35868 حديث مي‌باشد، كه مرجعي براي همه مجتهدين و محققين است.
4. ‏بحار الانوار: بزرگترين مجموعه حديثي شيعه، و مجلدات آن بر حسب چاپ‌هاي جديد
110 ‏جلد است و مؤلف آن محمد باقر مجلسي (م 1111ق) از بزرگان حديث شيعه است.
5. ‏عوالم العالم، از عبدالله بحراني اصفهاني (م قرن 12) 23 جلد.
6 . ‏مستدرك ‏الوسائل: اثر ميرزا حسن نوري (1320) در 20 جلد، اين مجموعه حاوي 23129 حديث ‏مي‌باشد.[19]
‏ب: گرد آوري ‏روايات تفسير:
‏مانند؛ 1. تفسير نورالثقلين، عبد علي حويزي (م 1112 ق) در پنج ‏جلد داراي 13422 حديث.
2. ‏البرهان في تفسير القرآن، سيد هاشم حسيني بحراني (1107 ‏ق) در چهار جلد 3. تفسير صافي، محسن فيض كاشاني (م 1075 و تفسير قمي، ‏و….)[20]
3. ‏موضوع آثار فوق ‏در چه زمينه اي است؟ به صورت كلي به عناوين ذيل مي‌توان اشاره نمود.
1. ‏روايات ‏فقهي مثل آن‌چه در وسائل شيعه و كتب اربعه آمده است.
2. ‏عقائد : اثبات خداوند، ‏اثبات توحيد، نبوت و عصمت پيامبران و پاسخ به شبهات، امامت و احتجاج با ‏مخالفان،معاد و ويژگي‌هاي برزخ و قيامت.
‏مانند آن‌چه در اصول كافي، احتجاج، ‏بعضي جلدهاي بحارالانوار، توحيد صدوق و… گردآوري شده است.
3. ‏تفسير قرآن ، ‏مانند تفسير صافي، نور الثقلين، برهان.
3. ‏امور اجتماعي سياسي، فرمانروايي، ‏مسائل حكومتي، مانند نامه‌هاي اميرالمؤمنين در نهج البلاغه، و كتاب قضاي وسائل ‏الشيعه…
5. ‏مسائل اخلاقي، مانند برخي جلدهاي بحار، محجة البيضاء، و قسمت‌هايي ‏از اصول كافي.
6. ‏امور متفرقه، مانند پزشكي و… همچون طب الصادق (ع) طب الرضا (‏ع).
‏در پايان اين نكته را هم اضافه كنم كه در تاريخ معاصر تشيّع نيز كارهاي ‏ارزشمند، بجا و مناسبي به صورت فردي و گروهي آغاز شده كه مي‌شود به آن‌ها اشاره ‏مي‌شود.
1. ‏معجم نويسي و راهنما سازي؛ 2. تصحيح و تحقيق؛ 3 . سند نويسي؛ 4. ‏گزيده نويسي؛ 5. واحد سازي كتب و مجموعه‌‌هاي حديثي؛ 6 . پالايش احاديث؛ 7 . رايانه ‏در خدمت حديث[21] ‏در نتيجه ائمه ‏اطهار آثار و معارف زيادي در موضوعات مختلف، در در نتيجه ائمه اطهار آثار و معارف ‏زيادي در موضوعات مختلف، در مجموعه‌هايي در دسترس به يادگار گذاشته اند.
‏معرفي ‏منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. ‏مجله علوم حديث، سيد احمد مير عمادي، ص 273 ـ 281 ‏شماره‌ي 2
2. ‏آشنايي با متون حديث، مهدي مهريزي – بخش دو ص 37 ـ 140.
3. ‏سير حديث در اسلام سيد احمد ميرخاني ـ تمام كتاب.
4. ‏علم الحديث، كاظم مدير ‏شانه‌چي، ص 70 ـ‌100.
[1] . ‏كشي، رجال كشي، قم، جامعه ‏مدرسين، ص 326، شماره 878.
[2] . ‏شرف الدين، المراجعات، ص 305 ـ 306.
[3] . ‏آغا بزرگ تهراني، الذريعه، تهران، المكتبة الاسلامية، ج 2، ص 159.
[4] . ‏اعيان الشيعه، ج1، ص 93.
[5] . ‏سيد محمد رضا حسين، ‏تدوين السنه، كتب الاعلام الاسلامي ، ص 52.
[6] . ‏نهج البلاغه.
[7] . ‏مهريزي، مهدي، آشنايي با متون حديث، قم، مركز جهاني علوم ‏اسلامي، چاپ اول، ‌1377، ص 63 ـ 64