دانلود مقاله سيره رسول خدا (ص) ‏درباره طبيعت، كشاورزى و محيط زيست‏ (1)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 25 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏سيره‏ ‏رسول‏ ‏خدا‏ (‏ص‏) ‏‏درباره‏ ‏طبيعت،‏ ‏كشاورزى‏ ‏و‏ ‏محيط‏ ‏زيست‏‏‏ (1)
‏براى‏ ‏آن‏ ‏كه‏ ‏سيره‏ ‏پيامبر‏ ‏خدا‏ (‏ص‏) ‏و‏ ‏اهميت‏ ‏گفته‏‏‏هاى‏ ‏آن‏ ‏حضرت‏ ‏را‏ ‏درباره‏ ‏كشاورزى‏ ‏طبيعت‏ ‏به‏ ‏درستى‏ ‏بشناسيم،‏ ‏مناسب‏ ‏است‏ ‏بيش‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏از‏ ‏شرايط‏ ‏و‏ ‏اوضاع‏ ‏و‏ ‏احوال‏ ‏و‏ ‏انديشه‏ ‏و‏ ‏اعمال‏ ‏مردم‏ ‏حجاز‏ ‏آن‏ ‏روزگار‏ ‏آگاه‏ ‏شويم‏. ‏چه‏ ‏اين‏ ‏كه‏ ‏آشنايى‏ ‏با‏ ‏فضايى‏ ‏كه‏ ‏سخنان‏ ‏و‏ ‏اعمال‏ ‏رسول‏ ‏خدا‏ – ‏صلى‏ ‏الله‏ ‏عليه‏‏‏وآله‏ – ‏در‏ ‏آن‏ ‏فضا‏ ‏تحقق‏ ‏يافته‏ ‏است‏ ‏بر‏ ‏عمق‏ ‏شناخت‏ ‏و‏ ‏جامع‏ ‏بودن‏ ‏آن‏ ‏مى‏‏‏افزايد‏. ‏بررسى‏ ‏جامع‏ ‏و‏ ‏دقيق‏ ‏كشاورزى‏ ‏در‏ ‏جاهليت‏ ‏فرصتى‏ ‏فراخ‏‏‏تر‏ ‏و‏ ‏تحقيقى‏ ‏گسترده‏ ‏مى‏‏‏طلبد‏ ‏كه‏ ‏اين‏ ‏مقاله‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏نمى‏‏‏تابد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏جا‏ ‏تنها‏ ‏به‏ ‏مهم‏‏‏ترين‏ ‏مشكلات‏ ‏كشاورزى‏ ‏آن‏ ‏روزگار‏ ‏مى‏‏‏پردازيم.
‏اعراب‏ ‏قبيله‏‏‏اى‏ ‏زندگى‏ ‏مى‏‏‏كردند‏ ‏و‏ ‏زندگى‏ ‏قبيله‏‏‏اى‏ ‏فرهنگى‏ ‏خاص‏ ‏داشت‏ ‏و‏ ‏خوى‏ ‏تجاوز،‏ ‏جنگ‏‏‏طلبى،‏ ‏تعصب‏ ‏و‏ ‏رقابت‏ ‏و‏ ‏دشمنى‏‏‏هاى‏ ‏ديرينه‏ ‏با‏ ‏ديگر‏ ‏قبيله‏‏‏ها‏ ‏از‏ ‏ويژگى‏‏‏هاى‏ ‏آن‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏اين‏ ‏موضوع‏‏‏ها‏ ‏تأثير‏ ‏فراوانى‏ ‏بر‏ ‏كشاورزى‏ ‏و‏ ‏دامدارى‏ ‏و‏ ‏حفظ‏ ‏مراتع‏ ‏و‏ ‏درختان‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏روزگار‏ ‏مى‏‏‏گذاشت،‏ ‏به‏ ‏دليل‏ ‏وجود‏ ‏دشمنى‏‏‏ها‏ ‏و‏ ‏جنگ‏‏‏هاى‏ ‏و‏ ‏يورش‏‏‏هاى‏ ‏بى‏ ‏رحمانه‏ ‏به‏ ‏قبيله‏‏‏ها‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏نتيجه‏ ‏سوزانيدن‏ ‏مزرعه‏‏‏ها،‏ ‏پركردن‏ ‏چاه‏‏‏هاى‏ ‏آب،‏ ‏در‏ ‏انحصار‏ ‏قرار‏ ‏دادن‏ ‏آنها،‏ ‏نا‏ ‏امنى‏ ‏سرتاسر‏ ‏حجاز‏ ‏را‏ ‏فرا‏ ‏گرفته‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏مردمان‏ ‏همواره‏ ‏از‏ ‏آينده‏ ‏مزارع‏ ‏و‏ ‏دام‏‏‏هاى‏ ‏خود‏ ‏بيمناك‏ ‏بودند‏ ‏و‏ ‏هر‏ ‏از‏ ‏چندى‏ ‏شعله‏‏‏هاى‏ ‏سوزان‏ ‏آتش‏ ‏كينه،‏ ‏دشمنى‏‏‏هاى‏ ‏ريشه‏ ‏دار‏ ‏در‏ ‏قالب‏ ‏جنگ‏‏‏ها‏ ‏و‏ ‏يورش‏‏‏ها‏ ‏جلوه‏ ‏مى‏‏‏كردو‏ ‏كشتزارها‏ ‏و‏ ‏نخلستانها‏ ‏مى‏‏‏سوخت،‏ ‏دامها‏ ‏به‏ ‏يغما‏ ‏مى‏‏‏رفت‏ ‏و‏ ‏چاه‏‏‏ها‏ ‏و‏ ‏چشمه‏‏‏ها‏ ‏ويران‏ ‏مى‏‏‏شد‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏رو،‏ ‏ناامنى‏ ‏آفتى‏ ‏بود‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏حال‏ ‏مى‏‏‏توانست‏ ‏اميد‏ ‏كشاورزان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏يأس‏ ‏مبدل‏ ‏سازد‏ ‏و‏ ‏حاصل‏ ‏سال‏‏‏ها‏ ‏زحمت‏ ‏و‏ ‏رنج‏ ‏شان‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏باد‏ ‏دهد‏. ‏از‏ ‏سويى،‏ ‏اعراب‏ ‏جاهلى‏ ‏از‏ ‏دانش‏ ‏كشاورزى‏ ‏آن‏ ‏روزگار‏ ‏آن‏ ‏گونه‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏ايران‏ ‏و‏ ‏امثال‏ ‏آن‏ ‏بود،‏ ‏بى‏‏‏بهره‏ ‏بودند‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏پايه‏ ‏خرافه‏‏‏ها‏ ‏و‏ ‏باورهاى‏ ‏بى‏ ‏اساس‏ ‏خود‏ ‏درباره‏ ‏درختان‏ ‏و‏ ‏گياهان‏ ‏عمل‏ ‏مى‏‏‏كردند‏. ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏نمونه،‏ ‏آنان‏ ‏به‏ ‏دليل‏ ‏ترس‏ ‏از‏ ‏برخى‏ ‏از‏ ‏درختان‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏مى‏‏‏پرستيدند؛‏ ‏چه‏ ‏آن‏ ‏كه‏ ‏آن‏ ‏درختان‏ ‏را‏ ‏كانون‏ ‏شر‏ ‏و‏ ‏بدى‏ ‏مى‏‏‏دانستند‏ ‏و‏ ‏براى‏ ‏رهايى‏ ‏از‏ ‏شر‏ ‏آنها‏ ‏راهى‏ ‏جز‏ ‏پرستش‏ ‏آنها‏ ‏فرا‏ ‏روى‏ ‏خود‏ ‏نمى‏‏‏ديدند.
‏به‏ ‏همين‏ ‏دليل‏ ‏بود‏ ‏كه‏ ‏دامدارى‏ ‏در‏ ‏حجاز‏ ‏رواج‏ ‏بيشترى‏ ‏داشت‏ ‏اما‏ ‏همچنان‏ ‏ناامنى‏ ‏و‏ ‏تجاوز‏ ‏به‏ ‏حقوق‏ ‏ديگران،‏ ‏فرهنگ‏ ‏قبيلگى‏ ‏و‏ ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏خرافات‏ ‏در‏ ‏خصوص‏ ‏دام‏ ‏پزشكى‏ ‏و‏ ‏مسايلى‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏دست،‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏مانع‏‏‏هايى‏ ‏بود‏ ‏بر‏ ‏سر‏ ‏راه‏ ‏رشد‏ ‏و‏ ‏شكوفايى‏ ‏دام‏ ‏دارى‏. ‏اين‏ ‏نابسامانى‏‏‏ها‏ ‏پيامدهاى‏ ‏ويران‏‏‏گرى‏ ‏بر‏ ‏زندگى‏ ‏مردم‏ ‏آن‏ ‏روزگار‏ ‏حجاز‏ ‏داشت‏ ‏كه‏ ‏مهم‏‏‏ترين‏ ‏آنها‏ ‏عبارت‏ ‏بود‏ ‏از‏: ‏كمبود‏ ‏غذاى‏ ‏كافى‏ ‏و‏ ‏مناسب،‏ ‏اختلال‏ ‏در‏ ‏حمل‏ ‏ونقل،‏ ‏مسافرت‏‏‏ها‏ ‏و‏ ‏تجارت‏‏‏هاى‏ ‏بين‏ ‏شهرى،‏ ‏چه‏ ‏اين‏ ‏كه‏ ‏حمل‏ ‏و‏ ‏نقل‏ ‏و‏ ‏مسافرت‏‏‏هاى‏ ‏آن‏ ‏روزگار‏ ‏با‏ ‏حيواناتى‏ ‏از‏ ‏قبيل‏ ‏شتر،‏ ‏اسب،‏ ‏استر،‏ ‏و‏ ‏الاغ‏ ‏انجام‏ ‏مى‏‏‏شد،‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏مكه‏ ‏از‏ ‏اهميت‏ ‏ويژه‏‏‏اى‏ ‏برخوردار‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏نيز‏ ‏كمبود‏ ‏و‏ ‏گاهى‏ ‏عدم‏ ‏وجود‏ ‏مراتع‏ ‏مناسب‏ ‏و‏ ‏گسترش‏ ‏فقر‏ ‏و‏ ‏فساد‏ ‏و‏ ‏زورمدارى‏ ‏و‏ ‏بى‏‏‏بندوبارى‏ ‏از‏ ‏ديگر‏ ‏پيامدهاى‏ ‏اين‏ ‏وضعيت‏ ‏نامطلوب‏ ‏در‏ ‏كشاورزى‏ ‏و‏ ‏دامدارى‏ ‏بود.
‏شناخت‏ ‏عميق‏ ‏پيامبر‏ ‏خداصلى‏ ‏الله‏ ‏عليه‏ ‏وآله‏‏
‏رسول‏ ‏خدا‏ – ‏صلى‏‏‏اللَّه‏‏‏عليه‏‏‏وآله‏ – ‏از‏ ‏همه‏ ‏مسايل‏ ‏ياد‏ ‏شده‏ ‏به‏ ‏گونه‏‏‏اى‏ ‏عميق‏ ‏و‏ ‏دقيق‏ ‏آگاه‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏علت‏‏‏ها‏ ‏و‏ ‏راه‏‏‏هاى‏ ‏حل‏ ‏مشكلات‏ ‏و‏ ‏پيش‏‏‏رفت‏ ‏كشاورزى‏ ‏را‏ ‏مى‏‏‏دانست‏. ‏او‏ ‏در‏ ‏مكه‏ ‏از‏ ‏مادر‏ ‏متولد‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏همان‏ ‏جا‏ ‏زيست‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏دليل‏ ‏مسافرت‏ ‏به‏ ‏شام‏ ‏و‏ ‏معاشرت‏ ‏با‏ ‏مردم‏ ‏به‏ ‏خوبى‏ ‏درد‏ ‏و‏ ‏درمان‏ ‏را‏ ‏مى‏‏‏شناخت‏. ‏او‏ ‏خود‏ ‏چوپانى‏ ‏و‏ ‏تجارت‏ ‏و‏ ‏كشاورزى‏ ‏كرده‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏تلخى‏ ‏مشكلات‏ ‏و‏ ‏مسايل‏ ‏ياد‏ ‏شده‏ ‏را‏ ‏چشيده‏ ‏بود‏. ‏رسول‏ ‏خدا‏ – ‏صلى‏‏‏اللَّه‏‏‏عليه‏‏‏وآله‏ – ‏با‏ ‏توجه‏ ‏به‏ ‏شناخت‏ ‏عميق‏ ‏خود‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏پايه‏ ‏روش‏ ‏خاص‏ ‏خود‏ ‏به‏ ‏ميدان‏ ‏آمد‏ ‏و‏ ‏اقدامات‏ ‏گسترده‏‏‏اى‏ ‏به‏ ‏عمل‏ ‏آورد‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏مهم‏‏‏ترين‏ ‏آنها‏ ‏اشاره‏ ‏مى‏‏‏شود:
‏گام‏ ‏نخست‏: ‏فرهنگ‏ ‏سازى‏ ‏و‏ ‏انگيزه‏ ‏آفرينى
‏پيامبر‏ ‏اسلام‏ – ‏صلى‏‏‏اللَّه‏‏‏عليه‏‏‏وآله‏ – ‏از‏ ‏سويى‏ ‏الگوى‏ ‏مسلمانان‏ ‏بود‏: «‏و‏ ‏لكم‏ ‏فى‏ ‏رسول‏ ‏الله‏ ‏اسوة‏ ‏حسنة‏»‏ ‏و‏ ‏آنان‏ ‏بر‏ ‏پايه‏ ‏آموزه‏‏‏هاى‏ ‏دينى‏ ‏مى‏‏‏بايد‏ ‏از‏ ‏او‏ ‏پيروى‏ ‏مى‏‏‏كردند‏: «‏و‏ ‏اطيعوا‏ ‏الله‏ ‏و‏ ‏اطيعوا‏ ‏الرسول‏»‏(1) ‏از‏ ‏طرفى،‏ ‏گفته‏‏‏هاى‏ ‏آن‏ ‏حضرت‏ ‏وحيانى‏ ‏و‏ ‏الهى‏ ‏بود‏ ‏ومسلمانان‏ ‏مى‏‏‏بايد‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏جان‏ ‏مى‏‏‏خريدند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏قانون‏ ‏زندگى‏ ‏تلقى‏ ‏كرده‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏آنها‏ ‏بهره‏ ‏مى‏‏‏بردند‏: «‏و‏ ‏ما‏ ‏ينطق‏ ‏عن‏ ‏الهوى‏ ‏ان‏ ‏هو‏ ‏الا‏ ‏وحى‏ ‏يوحى‏»‏(2) ‏آن‏ ‏انسان‏ ‏يگانه‏ ‏بى‏ ‏نظير‏ ‏با‏ ‏سيره‏ ‏عملى‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏گفته‏‏‏هاى‏ ‏خود‏ ‏با‏ ‏فرهنگ‏ ‏لبريز‏ ‏از‏ ‏جهل،‏ ‏خرافه،‏ ‏ستم‏ ‏به‏ ‏ستيز‏ ‏برخاست‏ ‏و‏ ‏فرهنگى‏ ‏نو‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏اساس‏ ‏علم‏ ‏و‏ ‏دانش،‏ ‏واقعيت‏ ‏و‏ ‏عدالت‏ ‏پديد‏ ‏آورد‏. ‏اينك‏ ‏به‏ ‏نمونه‏ ‏هايى‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏اشاره‏ ‏مى‏‏‏شود:
‏چوپانى‏ ‏و‏ ‏كشاورزى‏ ‏و‏ ‏درختكارى‏‏
‏پيامبر‏ ‏خدا‏ – ‏صلى‏‏‏اللَّه‏‏‏عليه‏‏‏وآله‏ – ‏مدتى‏ ‏چوپانى‏ ‏كرد،‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏مدت‏ ‏هماره‏ ‏كوشيد‏ ‏به‏ ‏حقوق‏ ‏ديگران‏ ‏تجاوز‏ ‏نكند‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏گوسفندان‏ ‏مهربان‏ ‏باشد،‏ ‏داستان‏ ‏چوپانى‏ ‏و‏ ‏شيوه‏ ‏برخورد‏ ‏آن‏ ‏حضرت‏ ‏با‏ ‏گوسفندان‏ ‏معروف‏ ‏است‏. ‏از‏ ‏اين‏ ‏رو،‏ ‏به‏ ‏جزئيات‏ ‏آن‏ ‏اشاره‏ ‏نمى‏‏‏شود.
‏حضرت‏ ‏با‏ ‏دست‏ ‏خود‏ ‏درخت‏ ‏مى‏‏‏كاشت‏(3) ‏و‏ ‏كشاورزى‏ ‏مى‏‏‏كرد.
‏در‏ ‏روايتى‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏باره‏ ‏آمده‏ ‏است: