دانلود مقاله در مورد زندگينامه فردوسي 21 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..DOC) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 23 صفحه

 قسمتی از متن word (..DOC) : 
 

1
‏شرح‏ ‏زندگی‏ ‏نامه‏ ‏حكیم‏ ‏ابوالقاسم‏ ‏فردوسی
‏استاد‏ ‏بزرگ‏ ‏بی‏ ‏بدیل‏ ‏،‏ ‏حكیم‏ ‏ابوالقاسم‏ ‏منصور‏ ‏بن‏ ‏حسن‏ ‏فردوسی‏ ‏طوسی،‏ ‏حماسه‏ ‏سرای‏ ‏بزرگ‏ ‏ایران‏ ‏و‏ ‏یكی‏ ‏از‏ ‏شاعران‏ ‏مشهور‏ ‏عالم‏ ‏و‏ ‏ستاره‏ ‏در‏ ‏خشنده‏ ‏آسمان‏ ‏ادب‏ ‏فارسی‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏مفاخر‏ ‏نامبردار‏ ‏ملت‏ ‏ایرانست‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏علت‏ ‏همین‏ ‏عظمت‏ ‏مقام‏ ‏و‏ ‏مرتبت‏ ‏،‏ ‏سرگذش‏ ‏مانند‏ ‏دیگر‏ ‏بزرگان‏ ‏دنیای‏ ‏قدیم‏ ‏با‏ ‏افسانه‏ ‏و‏ ‏روایات‏ ‏مختلف‏ ‏در‏ ‏آمیخته‏ ‏است
‏استاد‏ ‏بزرگ‏ ‏بی‏ ‏بدیل‏ ‏،‏ ‏حكیم‏ ‏ابوالقاسم‏ ‏منصور‏ ‏بن‏ ‏حسن‏ ‏فردوسی‏ ‏طوسی،‏ ‏حماسه‏ ‏سرای‏ ‏بزرگ‏ ‏ایران‏ ‏و‏ ‏یكی‏ ‏از‏ ‏شاعران‏ ‏مشهور‏ ‏عالم‏ ‏و‏ ‏ستاره‏ ‏در‏ ‏خشنده‏ ‏آسمان‏ ‏ادب‏ ‏فارسی‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏مفاخر‏ ‏نامبردار‏ ‏ملت‏ ‏ایرانست‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏علت‏ ‏همین‏ ‏عظمت‏ ‏مقام‏ ‏و‏ ‏مرتبت‏ ‏،‏ ‏سرگذش‏ ‏مانند‏ ‏دیگر‏ ‏بزرگان‏ ‏دنیای‏ ‏قدیم‏ ‏با‏ ‏افسانه‏ ‏و‏ ‏روایات‏ ‏مختلف‏ ‏در‏ ‏آمیخته‏ ‏است‏. ‏مولد‏ ‏او‏ ‏قریه‏ ‏باژ‏ ‏از‏ ‏قراء‏ ‏ناحیه‏ ‏طابران‏ (‏یا‏: ‏طبران‏) ‏طوس‏ ‏بود،‏ ‏یعنی‏ ‏همانجا‏ ‏كه‏ ‏امروز‏ ‏آرامگاه‏ ‏اوست،‏ ‏و‏ ‏او‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏دِه‏ ‏در‏ ‏حدود‏ ‏سال‏ ‏۳۲۹‏ ‏–‏ ‏۳۳۰‏ ‏هجری،‏ ‏در‏ ‏خانواده‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏طبقه‏ ‏دهقانان‏ ‏چشم‏ ‏به‏ ‏جهان‏ ‏هستی‏ ‏گشود‏.‏چنان‏ ‏كه‏ ‏می‏ ‏دانیم‏ “‏دهقانان‏” ‏یك‏ ‏طبقه‏ ‏از‏ ‏مالكان‏ ‏بودند‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏دوره‏ ‏ی‏ ‏ساسانیان‏ (‏و‏ ‏چهار‏ ‏پنج‏ ‏قرن‏ ‏اول‏ ‏از‏ ‏عهد‏ ‏اسلامی‏) ‏در‏ ‏ایران‏ ‏زندگی‏ ‏می‏ ‏كردند‏ ‏و‏ ‏یكی‏ ‏از‏ ‏طبقات‏ ‏اجتماعی‏ ‏فاصل‏ ‏میان‏ ‏طبقه‏ ‏كشاورزان‏ ‏و‏ ‏اشراف‏ ‏درجه‏ ‏اول‏ ‏را‏ ‏تشكیل‏ ‏می‏ ‏دادند‏ ‏و‏ ‏صاحب‏ ‏نوعی‏ ‏”‏اشرافیت‏ ‏ارضی‏” ‏بودند‏ . ‏زندگانی‏ ‏آنان‏ ‏در‏ ‏كاخهایی‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏اراضی‏ ‏خود‏ ‏داشتند‏ ‏می‏ ‏گذشت‏ . ‏آنها‏ ‏به‏ ‏وسیله‏ ‏ی‏ “‏روستاییان‏” ‏از‏ ‏آن‏ ‏اراضی‏ ‏بهره‏ ‏برداری‏ ‏می‏ ‏نمودند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏جمع‏ ‏آوری‏ ‏مالیات‏ ‏اراضی‏ ‏با‏ ‏دولت‏ ‏ساسانی‏ ‏و‏ ‏سپس‏ ‏در‏ ‏عهد‏ ‏اسلام‏ ‏با‏ ‏دولت‏ ‏اسلام‏ ‏همكاری‏ ‏داشتند‏ ‏و‏ ‏حدودا‏ ‏تا‏ ‏زمان‏ ‏حمله‏ ‏مغول‏ ‏به‏ ‏تدریج‏ ‏بر‏ ‏اثر‏ ‏فتنه‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏آشوبها‏ ‏و‏ ‏تضییقات‏ ‏گوناگون‏ ‏از‏ ‏بین‏ ‏رفتند‏. ‏اینان‏ ‏در‏ ‏حفظ‏ ‏نژاد‏ ‏و‏ ‏نسب‏ ‏و‏ ‏تاریخ‏ ‏و‏ ‏رعایت‏ ‏آداب‏ ‏و‏ ‏رسوم‏ ‏ملی،‏ ‏تعصب‏ ‏و‏ ‏سختگیری‏ ‏خاص‏ ‏می‏ ‏كردند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏سبب‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏هر‏ ‏وقت‏ ‏در‏ ‏دورهی‏ ‏اسلامی‏ ‏كسی‏ ‏را‏ “‏دهقان‏ ‏نژاد‏” ‏می‏ ‏دانستند‏ ‏مقصود‏ ‏صحت‏ ‏نژاد‏ ‏ایرانی‏ ‏او‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏نیز‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏دلیل‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏متون‏ ‏فارسی‏ ‏قرون‏ ‏پیش‏ ‏از‏ ‏مغول‏ “‏دهقان‏” ‏به‏ ‏معنی‏ ‏ایرانی‏ ‏و‏ ‏مقابل‏ “‏ترك‏” ‏و‏ “‏تازی‏” ‏نیز‏ ‏استعمال‏ ‏می‏ ‏شده‏ ‏است‏ .‏فردوسی‏ ‏به‏ ‏خاطر‏ ‏تعلق‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏طبقه‏ ‏از‏ ‏جامعه،‏ ‏از‏ ‏تاریخ‏ ‏ایران‏ ‏وسرگذشت‏ ‏نیاكان‏ ‏خویش‏ ‏آگاهی‏ ‏داشت،‏ ‏به‏ ‏ایران‏ ‏عشق‏ ‏می‏ ‏ورزید،‏ ‏به‏ ‏ذكر‏ ‏افتخارات‏ ‏ملی‏ ‏علاقه‏ ‏داشت‏. ‏وی‏ ‏از‏ ‏خاندانی‏ ‏صاحب‏ ‏مكنت‏ ‏و‏ ‏ضیاع‏ ‏و‏ ‏عقار‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏قول‏ ‏نظامی‏ ‏عروضی‏ ‏صاحب‏ ‏چهار‏ ‏مقاله،‏ ‏در‏ ‏دیه‏ ‏باژ‏ «‏شوكتی‏ ‏تمام‏ ‏داشت‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏دخل‏ ‏آن‏ ‏ضیاع‏ ‏از‏ ‏امثال‏ ‏خود‏ ‏بی‏ ‏نیاز‏ ‏بود‏»‏ . ‏ولی‏ ‏این‏ ‏بی‏ ‏نیازی‏ ‏پایدار‏ ‏نماند‏ ‏؛‏ ‏زیرا‏ ‏او‏ ‏همه‏ ‏سودهای‏ ‏مادی‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏كناری‏ ‏نهاد‏ ‏و‏ ‏وقتی‏ ‏تاریخ‏ ‏میهن‏ ‏خود‏ ‏و‏ ‏افتخارات‏ ‏گذشته‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏خطر‏ ‏نیستی‏ ‏و‏ ‏فراموشی‏ ‏یافت‏ ‏زندگی‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏احیاء‏ ‏تاریخ‏ ‏گذشته‏ ‏مصروف‏ ‏داشت‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏بلاغت‏ ‏و‏ ‏فصاحت‏ ‏معجزه‏ ‏آسای‏ ‏خود‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏راه‏ ‏یاری‏ ‏گرفت‏ . ‏از‏ ‏تهیدستی‏ ‏نیندیشید،‏ ‏سی‏ ‏سال‏ ‏رنج‏ ‏برد،‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏هیچ‏ ‏روی،‏ ‏حتی‏ ‏در‏ ‏مرگ‏ ‏پسرش،‏ ‏از‏ ‏ادامه‏ ‏كار‏ ‏باز‏ ‏نایستاد،‏ ‏تا‏ ‏شاهنامه‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏همه‏ ‏ی‏ ‏رونق‏ ‏و‏ ‏شكوه‏ ‏و‏ ‏جلالش،‏ ‏جاودانه‏ ‏برای‏ ‏ایرانی‏ ‏كه‏ ‏می‏ ‏خواست‏ ‏جاودان‏ ‏باشد،‏ ‏باقی‏ ‏می‏ ‏گذارد‏ «‏كه‏ ‏رحمت‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏تربت‏ ‏پاك‏ ‏باد‏»‏فردوسی‏ ‏ظاهراً‏ ‏در‏ ‏ابتدای‏ ‏قتل‏ ‏دقیقی‏ (‏حدود‏ ‏۳۶۷‏- ‏۳۶۹‏ ‏ه‏) ‏به‏ ‏نظم‏ ‏داستانهای‏ ‏منفردی‏ ‏از‏ ‏میان‏ ‏داستانهای‏ ‏قدیم‏ ‏ایرانی‏ ‏سرگرم‏ ‏بود،‏ ‏مثل‏ ‏داستان‏ “‏بیژن‏ ‏و‏ ‏گرازان‏”‏،‏ ‏كه‏ ‏بعدها‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏شاهنامه‏ ‏ی‏ ‏خود‏ ‏گنجانید‏ ‏و‏ ‏گویا‏ ‏این‏ ‏كار‏ ‏را‏ ‏حتی‏ ‏در‏ ‏حین‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه‏ ‏ابومنصوری‏ ‏یا‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏نیز‏ ‏ادامه‏ ‏می‏ ‏داد‏ ‏و‏ ‏داستانهای‏ ‏منفرد‏ ‏دیگری‏ ‏را‏ ‏مانند‏ ‏اخبار‏ ‏رستم،‏ ‏داستان‏ ‏رستم‏ ‏و‏ ‏سهراب،‏ ‏داستان‏ ‏اكوان‏ ‏دیو،‏ ‏داستانهای‏ ‏مأخوذ‏ ‏از‏ ‏سرگذشت‏ ‏بهرام‏ ‏گور،‏ ‏جداگانه‏ ‏به‏ ‏نظم‏ ‏در‏ ‏می‏ ‏آورد‏ . ‏اما‏ ‏تاریخ‏ ‏نظم‏ ‏این‏ ‏داستانها‏ ‏مشخص‏ ‏نیست‏ ‏و‏ ‏تنها‏ ‏بعضی‏ ‏از‏ ‏آنها‏ ‏دارای‏ ‏تاریخ‏ ‏نسبتا‏ ‏روشن‏ ‏و‏ ‏آشكاری‏ ‏است‏. ‏مثل‏ ‏داستان‏ ‏سیاوش‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏حدود‏ ‏سال‏ ‏۳۸۷‏ ‏ه‏. ‏سروده‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏نظم‏ ‏داستان‏ ‏نخجیر‏ ‏كردن‏ ‏رستم‏ ‏با‏ ‏پهلوانان‏ ‏در‏ ‏شكارگاه‏ ‏افراسیاب
2
‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏۳۸۹‏ ‏شروع‏ ‏شد‏. ‏آغاز‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه‏: ‏اما‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه،‏ ‏یعنی‏ ‏شاهنامه‏ ‏ای‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏سال‏ ‏۳۴۶‏ ‏هجری‏ ‏به‏ ‏امر‏ ‏ابومنصور‏ ‏محمد‏ ‏بن‏ ‏عبدالرزاق‏ ‏سپهسالار‏ ‏خراسان‏ ‏فراهم‏ ‏آمده‏ ‏بود،‏ ‏دنباله‏ ‏ی‏ ‏اقدام‏ ‏دقیقی‏ ‏شاعرست‏ ‏در‏ ‏همین‏ ‏مورد‏. ‏دقیقی‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏سال‏ ‏۳۶۵‏ ‏كه‏ ‏سال‏ ‏جلوس‏ ‏نوح‏ ‏بن‏ ‏منصور‏ ‏سامانی‏ ‏بود،‏ ‏به‏ ‏امر‏ ‏او‏ ‏شروع‏ ‏به‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه‏ ‏ابومنصور‏ ‏كرد‏ ‏ولی‏ ‏هنوز‏ ‏بیش‏ ‏از‏ ‏هزار‏ ‏بیت‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏نظم‏ ‏در‏ ‏نیاورده‏ ‏بود‏ ‏كه‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏بنده‏ ‏ای‏ ‏كشته‏ ‏شد‏. ‏بعد‏ ‏از‏ ‏شهرت‏ ‏كار‏ ‏دقیقی‏ ‏در‏ ‏دهه‏ ‏ی‏ ‏دوم‏ ‏از‏ ‏نیمه‏ ‏ی‏ ‏دوم‏ ‏قرن‏ ‏چهارم‏ ‏و‏ ‏رسیدن‏ ‏آوازه‏ ‏ی‏ ‏آن‏ ‏و‏ ‏نسخه‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏نظم‏ ‏او‏ ‏به‏ ‏فردوسی،‏ ‏استاد‏ ‏طوس‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏شد‏ ‏كه‏ ‏كار‏ ‏شاعر‏ ‏جوان‏ ‏دربار‏ ‏سامانی‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏پایان‏ ‏برد‏. ‏ولی‏ ‏مأخذی‏ ‏را‏ ‏كه‏ ‏دقیقی‏ ‏در‏ ‏دست‏ ‏داشت‏ ‏مالك‏ ‏نبود‏ ‏و‏ ‏می‏ ‏بایست‏ ‏چندی‏ ‏در‏ ‏جست‏ ‏و‏ ‏جوی‏ ‏آن‏ ‏بگذراند‏ . ‏بر‏ ‏حسب‏ ‏اتفاق‏ ‏یكی‏ ‏از‏ ‏دوستان‏ ‏او‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏كار‏ ‏وی‏ ‏را‏ ‏یاری‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏نسخه‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏شاهنامه‏ ‏منثور‏ ‏ابومنصوری‏ ‏را‏ ‏بدو‏ ‏داد‏ ‏و‏ ‏فردوسی‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏هنگام‏ ‏به‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه‏ ‏دست‏ ‏یازید،‏ ‏بدین‏ ‏قصد‏ ‏كه‏ ‏كتاب‏ ‏مدون‏ ‏و‏ ‏مرتبی‏ ‏از‏ ‏داستانها‏ ‏و‏ ‏تاریخ‏ ‏كهن‏ ‏ترتیب‏ ‏دهد‏. ‏تاریخ‏ ‏این‏ ‏واقعه‏ ‏،‏ ‏یعنی‏ ‏شروع‏ ‏به‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه‏ ‏،‏ ‏صریحاً‏ ‏معلوم‏ ‏نیست‏ ‏ولی‏ ‏با‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏قرائن‏ ‏متعددی‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏شاهنامه‏ ‏مستفاد‏ ‏می‏ ‏گردد‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏انطباق‏ ‏آنها‏ ‏بر‏ ‏وقایع‏ ‏تاریخی،‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏آغاز‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه‏ ‏ابومنصوری‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏وسیله‏ ‏استاد‏ ‏طوس‏ ‏سال‏ ‏۳۷۰‏ – ‏۳۷۱‏ ‏هجری‏ ‏معلوم‏ ‏كرد‏.‏این‏ ‏كار‏ ‏بزرگ،‏ ‏خلاف‏ ‏آنچه‏ ‏تذكره‏ ‏نویسان‏ ‏و‏ ‏افسانه‏ ‏سازان‏ ‏جعل‏ ‏كرده‏ ‏اند،‏ ‏به‏ ‏امر‏ ‏هیچ‏ ‏یك‏ ‏از‏ ‏سلاطین،‏ ‏خواه‏ ‏سامانی‏ ‏و‏ ‏خواه‏ ‏غزنوی،‏ ‏انجام‏ ‏نگرفت‏ ‏بلكه‏ ‏استاد‏ ‏طوس‏ ‏به‏ ‏صرافت‏ ‏طبع،‏ ‏بدین‏ ‏مجاهدت‏ ‏عظیم‏ ‏دست‏ ‏زد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏آغاز‏ ‏كار‏ ‏فقط‏ ‏از‏ ‏یاوری‏ ‏دوستان‏ ‏خود‏ ‏و‏ ‏یكی‏ ‏از‏ ‏مقتدرین‏ ‏ایرانی‏ ‏نژاد‏ ‏محلی‏ ‏در‏ ‏طوس‏ ‏بهره‏ ‏مند‏ ‏شد‏ ‏كه‏ ‏نمی‏ ‏دانیم‏ ‏كه‏ ‏بود‏ ‏،‏ ‏ولی‏ ‏چنانكه‏ ‏فردوسی‏ ‏خود‏ ‏می‏ ‏گوید‏ ‏او‏ ‏دیری‏ ‏نماند‏ ‏و‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏او‏ ‏مردی‏ ‏دیگر،‏ ‏هم‏ ‏از‏ ‏متمكنان‏ ‏و‏ ‏بزرگان‏ ‏محلی‏ ‏طوس،‏ ‏به‏ ‏نام‏ “‏حیی‏” ‏یا‏ “‏حسین‏” ‏بن‏ ‏قتیبه‏ ‏،‏ ‏شاعر‏ ‏را‏ ‏زیربال‏ ‏رعایت‏ ‏گرفت‏ ‏و‏ ‏درامور‏ ‏مادی،‏ ‏حتی‏ ‏پرداخت‏ ‏خراج‏ ‏سالانه،‏ ‏یاوری‏ ‏نمود،‏ ‏و‏ ‏مردی‏ ‏دیگر‏ ‏به‏ ‏نام‏ “‏علی‏ ‏دیلمی‏” ‏هم‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏گونه‏ ‏یاوریها‏ ‏شركت‏ ‏داشت‏. ‏اما‏ ‏اینان‏ ‏همه‏ ‏از‏ ‏یاوران‏ ‏و‏ ‏دوستان‏ ‏و‏ ‏بزرگان‏ ‏محلی‏ ‏طوس‏ ‏یا‏ ‏ناحیه‏ ‏طابران‏ ‏بودند‏ ‏و‏ ‏هیچ‏ ‏یك‏ ‏پادشاه‏ ‏و‏ ‏سلطان‏ ‏نام‏ ‏آوری‏ ‏نبودند‏. ‏تذكره‏ ‏نویسان‏ ‏در‏ ‏شرح‏ ‏حال‏ ‏فردوسی‏ ‏نوشته‏ ‏اند‏ ‏كه‏ ‏او‏ ‏به‏ ‏تشویق‏ ‏سلطان‏ ‏محمود‏ ‏به‏ ‏نظم‏ ‏شاهنامه‏ ‏پرداخت‏ . ‏علت‏ ‏این‏ ‏اشتباه‏ ‏آن‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏نام‏ ‏محمود‏ ‏در‏ ‏نسخه‏ ‏موجود‏ ‏شاهنامه،‏ ‏كه‏ ‏دومین‏ ‏نسخه‏ ‏شاهنامه‏ ‏فردوسی‏ ‏است،‏ ‏توسط‏ ‏خود‏ ‏شاعر‏ ‏گنجانیده‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏نسخه‏ ‏اول‏ ‏شاهنامه‏ ( ‏كه‏ ‏منحصر‏ ‏بود‏ ‏به‏ ‏منظوم‏ ‏ساختن‏ ‏متن‏ ‏شاهنامه‏ ‏ابومنصوری‏ ) ‏،‏ ‏موقعی‏ ‏آغاز‏ ‏شده‏ ‏بود‏ ‏كه‏ ‏هنوز‏ ‏۱۹‏ ‏سال‏ ‏از‏ ‏عمر‏ ‏دولت‏ ‏سامانی‏ ‏باقی‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏اگر‏ ‏فردوسی‏ ‏تقدیم‏ ‏منظومه‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏پادشاهی‏ ‏لازم‏ ‏می‏ ‏شمرد‏ ‏ناگزیر‏ ‏به‏ ‏درگاه‏ ‏آل‏ ‏سامان،‏ ‏كه‏ ‏خریدار‏ ‏این‏ ‏گونه‏ ‏آثار‏ ‏بودند،‏ ‏روی‏ ‏می‏ ‏نمود‏ ‏نه‏ ‏به‏ ‏درگاه‏ ‏سلطانی‏ ‏كه‏ ‏هنوز‏ ‏روی‏ ‏كار‏ ‏نیامده‏ ‏بود‏. ‏محمود‏ ‏تركزاد‏ ‏غزنوی‏ ‏نه‏ ‏تنها‏ ‏در‏ ‏ایجاد‏ ‏شاهنامه‏ ‏استاد‏ ‏طوس‏ ‏تأثیری‏ ‏نداشت‏ ‏بلكه‏ ‏قصد‏ ‏قتل‏ ‏گوینده‏ ‏آن،‏ ‏به‏ ‏گناه‏ ‏دوست‏ ‏داشتن‏ ‏نژاد‏ ‏ایرانی‏ ‏و‏ ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏تشیع،‏ ‏را‏ ‏داشت‏ .‏اتمام‏ ‏اولین‏ ‏نسخه‏ ‏شاهنامه‏: ‏گفتیم‏ ‏كه‏ ‏فردوسی،‏ ‏مدتی‏ ‏پیش‏ ‏از‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏آوردن‏ ‏نسخه‏ ‏ی‏ ‏شاهنامه‏ ‏منثور‏ ‏ابومنصور‏ ‏محمد‏ ‏بن‏ ‏عبدالرزاق‏ ‏طوسی،‏ ‏در‏ ‏دوران‏ ‏جوانی‏ ‏و‏ ‏پیش‏ ‏از‏ ‏چهل‏ ‏سالگی،‏ ‏سرگرم‏ ‏نظم‏ ‏بعضی‏ ‏از‏ ‏داستانهای‏ ‏قهرمانی‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏بنا‏ ‏بر‏ ‏شرحی‏ ‏كه‏ ‏گذشت‏ ‏در‏ ‏حدود‏ ‏سال‏ ‏۳۷۰‏-‏۳۷۱‏ ‏هجری‏ ‏نسخه‏ ‏شاهنامه‏ ‏منثور‏ ‏ابومنصوری‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏یاری‏ ‏یكی‏ ‏از‏ ‏دوستان‏ ‏طوسی‏ ‏خود‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏آورد‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏نظم‏ ‏آن‏ ‏همت‏ ‏گماشت،‏ ‏و‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏سیزده‏ ‏یا‏ ‏چهارده‏ ‏سال،‏ ‏در‏ ‏سال‏ ‏۳۸۴‏ ‏یعنی‏ ‏ده‏ ‏سال‏ ‏پیش‏ ‏از‏ ‏آشنایی‏ ‏بادربار‏ ‏محمود‏ ‏غزنوی،‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏پایان‏ ‏رسانید‏. ‏تاریخ‏ ‏مذكور‏ ‏درپاره‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏نسخ‏ ‏قدیمی‏ ‏شاهنامه‏ ‏دیده‏ ‏می‏ ‏شود.
3
‏سهراب سپهری
‏سهراب‏ ‏سپهری‏ ‏در‏ 15 ‏مهر‏ ‏ماه‏ 1307 ‏در‏ ‏شهر‏ ‏کاشان‏ ‏به‏ ‏دنیا‏ ‏آمد‏. ‏پدرش‏ ‏اسدالله‏ ‏سپهری‏ ‏کارمند‏ ‏اداره‏ ‏پست‏ ‏و‏ ‏تلگراف‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏هنگامی‏ ‏که‏ ‏سهراب‏ ‏نوجوان‏ ‏بود‏ ‏پدرش‏ ‏از‏ ‏دو‏ ‏پا‏ ‏فلج‏ ‏شد‏. ‏با‏ ‏این‏ ‏حال‏ ‏به‏ ‏هنر‏ ‏و‏ ‏ادب‏ ‏علاقه‏ ‏ای‏ ‏وافر‏ ‏داشت‏. ‏نقاشی‏ ‏می‏ ‏کرد، تار‏ ‏می‏ ‏ساخت‏ ‏و‏ ‏خط‏ ‏خوبی‏ ‏هم‏ ‏داشت.
‏سپهری‏ ‏در‏ ‏سال‏ ‏های‏ ‏نوجوانی‏ ‏پدرش‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏دست‏ ‏داد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏شعرهای‏ ‏دوره‏ ‏جوانی‏ ‏از‏ ‏پدرش‏ ‏یاد‏ ‏کرده‏ ‏است‏ (‏خیال‏ ‏پدر‏) ‏یکسال‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏مرگ‏ ‏او‏ ‏سروده‏ ‏است:
‏در‏ ‏عالم‏ ‏خیال‏ ‏به‏ ‏چشم‏ ‏آمدم‏ ‏پدر
‏کز‏ ‏رنج‏ ‏چون‏ ‏کمان‏ ‏قد‏ ‏سروش‏ ‏خمیده‏ ‏بود
‏دستی‏ ‏کشیده‏ ‏بر‏ ‏سر‏ ‏رویم‏ ‏به‏ ‏لطف‏ ‏و‏ ‏مهر
‏یک‏ ‏سال‏ ‏می‏ ‏گذشت، پسر‏ ‏را‏ ‏ندیده‏ ‏بود
‏مادر‏ ‏سپهری‏ ‏فروغ‏ ‏ایران‏ ‏سپهری‏ ‏بود‏. ‏او‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏فوت‏ ‏شوهرش، سرپرستی‏ ‏سهراب‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏عهده‏ ‏گرفت‏ ‏و‏ ‏سپهری‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏بسیار‏ ‏دوست‏ ‏می‏ ‏داشت.
‏دوره‏ ‏کودکی‏ ‏سپهری‏ ‏در‏ ‏کاشان‏ ‏گذشت‏. ‏سهراب‏ ‏دوره‏ ‏شش‏ ‏ساله‏ ‏ابتدایی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏دبستان‏ ‏خیام‏ ‏این‏ ‏شهر‏ ‏گذرانید.
‏سپهری‏ ‏دانش‏ ‏آموزی‏ ‏منظم‏ ‏و‏ ‏درس‏ ‏خوان‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏درس‏ ‏ادبیات‏ ‏را‏ ‏دوست‏ ‏داشت‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏خوش‏ ‏نویسی‏ ‏علاقه‏ ‏مند‏ ‏بود.
‏سپهری‏ ‏در‏ ‏سال‏ ‏های‏ ‏کودکی‏ ‏شعر‏ ‏هم‏ ‏می‏ ‏گفت، یک‏ ‏روز‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏علت‏ ‏بیماری‏ ‏در‏ ‏خانه‏ ‏مانده‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏مدرسه‏ ‏نرفته‏ ‏بود‏ ‏با‏ ‏ذهن‏ ‏کودکانه‏ ‏اش‏ ‏نوشت:
‏ز‏ ‏جمعه‏ ‏تا‏ ‏سه‏ ‏شنبه‏ ‏خفته‏ ‏نالان
‏نکردم‏ ‏هیچ‏ ‏یادی‏ ‏از‏ ‏دبستان
‏ز‏ ‏درد‏ ‏دل‏ ‏شب‏ ‏و‏ ‏روزم‏ ‏گرفتار
‏ندارم‏ ‏من‏ ‏دمی‏ ‏از‏ ‏درد‏ ‏آرام
4
‏در‏ ‏مهرماه‏ 1319 ‏سپهری‏ ‏به‏ ‏دوره‏ ‏دبیرستان‏ ‏قدم‏ ‏گذارد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏خرداد‏ ‏ماه‏ 1326 ‏آن‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏پایان‏ ‏رساند.
‏سهراب‏ ‏از‏ ‏سال‏ ‏چهارم‏ ‏دبیرستان‏ ‏به‏ ‏دانش‏ ‏سرا‏ ‏رفت‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏آذر‏ ‏ماه‏ 1325 ‏یعنی‏ ‏اندکی‏ ‏بیش‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏سال‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏به‏ ‏پایان‏ ‏رساندن‏ ‏دوره‏ ‏دو‏ ‏ساله‏ ‏دانش‏ ‏سرای‏ ‏مقدماتی‏ ‏به‏ ‏استخدام‏ ‏اداره‏ ‏فرهنگ‏ ‏کاشان‏ (‏اداره‏ ‏آموزش‏ ‏و‏ ‏پرورش‏) ‏در‏ ‏آمد‏ ‏و‏ ‏تا‏ ‏شهریور‏ 1327 ‏در‏ ‏این‏ ‏اداره‏ ‏ماند.
‏در‏ ‏این‏ ‏هنگام‏ ‏در‏ ‏امتحانات‏ ‏ادبیات‏ ‏شرکت‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏دیپلم‏ ‏کامل‏ ‏دوره‏ ‏دبیرستان‏ ‏را‏ ‏نیز‏ ‏گرفت.
‏سال‏ ‏بعد‏ ‏او‏ ‏به‏ ‏دانشکده‏ ‏هنرهای‏ ‏زیبای‏ ‏دانشگاه‏ ‏تهران‏ ‏رفت‏. ‏وقتی‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏دانشکده‏ ‏بود، نخستین‏ ‏دفتر‏ ‏شعرهایش‏ ‏را‏ ‏چاپ‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏مشفق‏ ‏کاشانی‏ ‏با‏ ‏دیدن‏ ‏شعرهای‏ ‏سپهری‏ ‏پیش‏ ‏بینی‏ ‏کرد‏ ‏که‏ ‏او‏ ‏در‏ ‏آینده‏ ‏آثار‏ ‏ارزشمندی‏ ‏به‏ ‏ادبیات‏ ‏ایران‏ ‏هدیه‏ ‏خواهد‏ ‏داد.
‏اولین‏ ‏کتاب‏ ‏سپهری‏ ‏با‏ ‏نام‏ “‏مرگ‏ ‏رنگ‏” ‏در‏ ‏تهران‏ ‏منتشر‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏سبک‏ ‏نیما‏ ‏یوشیج‏ ‏بود.
‏سپهری‏ ‏دومین‏ ‏مجموعه‏ ‏شعر‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏نام‏ “‏زندگی‏ ‏خواب‏ ‏ها‏” ‏در‏ ‏سال‏ 1332 ‏سرود‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏همین‏ ‏سال‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏دوره‏ ‏لیسانس‏ ‏نقاشی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏دانشکده‏ ‏هنرهای‏ ‏زیبا‏ ‏با‏ ‏رتبه‏ ‏اول‏ ‏و‏ ‏دریافت‏ ‏نشان‏ ‏اول‏ ‏علمی‏ ‏به‏ ‏پایان‏ ‏رساند.
‏از‏ ‏سال‏ 1332 ‏به‏ ‏بعد، زندگی‏ ‏سپهری‏ ‏در‏ ‏گشت‏ ‏و‏ ‏گذار‏ ‏و‏ ‏مطالعه‏ ‏نقاشی‏ ‏و‏ ‏حکاکی‏ ‏در‏ ‏پاریس، رم‏ ‏و‏ ‏هند‏ ‏و‏ ‏شرکت‏ ‏در‏ ‏نمایشگاه‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏آموختن‏ ‏و‏ ‏تدریس‏ ‏نقاشی‏ ‏گذشت، تا‏ ‏جایی‏ ‏که‏ ‏بعضی‏ ‏او‏ ‏را‏ “‏شاعری‏ ‏نقاش‏” ‏خوانده‏ ‏اند‏ ‏و‏ ‏بعضی‏ ‏دیگر‏ “‏نقاشی‏ ‏شاعر”.
‏سهراب‏ ‏در‏ ‏سال‏ 1337 ‏دو‏ ‏کتاب‏ “‏آوار‏ ‏آفتاب‏” ‏و‏ “‏شرق‏ ‏انده‏” ‏را‏ ‏آماده‏ ‏چاپ‏ ‏کرد‏ ‏ولی‏ ‏موفق‏ ‏به‏ ‏چاپ‏ ‏آنها‏ ‏نشد‏ ‏و‏ ‏سرانجام‏ ‏در‏ ‏سال‏ 1340 ‏این‏ ‏دو‏ ‏کتاب‏ ‏به‏ ‏انضمام‏ “‏زندگی‏ ‏خواب‏ ‏ها‏” ‏زیر‏ ‏عنوان‏ “‏آوار‏ ‏کتاب‏” ‏منتشر‏ ‏شد.
‏در‏ ‏این‏ ‏کتاب‏ ‏می‏ ‏توان‏ ‏به‏ ‏جلوه‏ ‏های‏ ‏زبان‏ ‏خاص‏ ‏سپهری‏ ‏برخورد‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏همچنین‏ ‏شور‏ ‏و‏ ‏شوق‏ ‏آمیختگی‏ ‏با‏ ‏طبیعت‏ ‏را‏- ‏که‏ ‏در‏ ‏شعرهای‏ ‏بعدی‏ ‏کاملاً‏ ‏واضح‏ ‏می‏ ‏شود‏- ‏بیشتر‏ ‏دید.
‏در‏ “‏شرق‏ ‏اندوه‏” ‏سپهری‏ ‏از‏ ‏هر‏ ‏نظر‏ ‏تحت‏ ‏تاثیر‏ ‏غزلیات‏ ‏مولوی‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏شعرهای‏ ‏این‏ ‏مجموعه‏ ‏همه‏ ‏شادمانه‏ ‏و‏ ‏شورانگیزند.
‏دو‏ ‏شعر‏ ‏بلند‏ “‏صدای‏ ‏پای‏ ‏آب‏” ‏و‏ “‏مسافر‏” ‏پنجمین‏ ‏و‏ ‏ششمین‏ ‏کتاب‏ ‏های‏ ‏او‏ ‏هستند.