دانلود مقاله در مورد روند تحولات جمعيت بندرتركمن طي سالهاي 75 1335 وافق آينده آن 24 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 22 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏1
‏2
‏به نام خدا
‏روند تحولات جمعيت بندرتركمن طي سالهاي 75-1335 وافق آينده آن
‏
‏
‏چكيده:
‏شناخت وآگاهي ازتغييروتحولات جمعيتي جوامع، لازمه هرگونه برنامه ريزي براي آنهاست،چون تمامي جنبه هاي اقتصادي ،اجتماعي وفرهنگي آن جوامع با عددجمعيت وويژگيهاي ساختاري آن پيوندخورده است.اين مقاله با هدف بررسي تحولات جمعيتي بندرتركمن به عنوان يكي از شهرهاي كوچك اندام كشور صورت گرفته تا ضمن تحليل رونداين تحولات وبازشناسي علل وعوامل مؤثردرآن،ازوضع موجودشناخت بهتري حاصل آيدوبستري مناسب براي برنامه ريزي هاي آتي فراهم گردد.براي دستيابي به اين هدف ،ابتداداده هاي آماري مربوط به شهردركل دوره هاي سرشماري ،استخراج وضمن تهيه جداول ،نمودارهاي مربوطه به كمك نرم افزارExcel ‏ تهيه گرديدسپس به كمك فرمولهاي متعدد جمعيتي به تجزيه وتحليل آنها پرداخته شد.نتايج حاصله نشان ميدهد كه سياستهاي ملي وگاه بين المللي بيشترين تأثير مثبت يا منفي رادررشدوتحول ساختارجمعيتي اين شهربرجاي گذاشته اند.به عبارت ديگر هنوز اين شهر به نقش يابي وبلوغ كافي خودنرسيده وتحولات آن همواره درسايه توجهات دولت مركزي يااثرات غيرمستقيم سياستهاي ملي بوده است.هماهنگي رشدجمعيت شهرباسايرنقاط شهري كشور،جواني جمعيت ،روندصعودي نسبت باسوادان ،بيكاران وشاغلان بخش خدمات وسيرنزولي نسبت جنسي، نسبت شاغلان بويژه دربخش صنعت ازنتايج ديگر تحقيق بوده است.
‏كلمات كليدي: شهرنشيني شتابان،تجددگرايي،ساختارجمعيت ،نظام سلسله مراتبي شهرها
‏مقدمه:
‏جهان درحال حاضرداراي دوويژگي عمده جمعيتي است:الف- افزايش شديدجمعيت ب- روندشتابان شهرنشيني‏ ‏وشهرگرايي(زنجاني،1371،ص6)،بطوري كه شهرنشيني روند غالب درسازمان فضايي جمعيت جهان است(Carter,1981.p.24‏) واين ويژگي درميان كشورهاي درحال توسعه نمودبارزتري نسبت به جهان توسعه يافته نشان ميدهد.
‏ازطرفي ازنظرتاريخي ،روندشهرنشيني وشهرگرايي درميان اين كشورها امري غيرعادي محسوب مي شود،بطوري كه امروزه همه مسائل كشورهاي درحال توسعه را تحت تأثيرقرارداده است(شكويي،1377،ص81). كشورمانيزازاين قاعده مستثني نبوده ودرهردوموردازرشدشتابان وبدون برنامه اي بويژه دردهه هاي اخيربرخورداربوده است كه به نوبه خود مسائل ومشكلات خاصي راپديد آورده اند.
‏مطالعه درچگونگي اين تحولات وروندتغييرات جمعيت بويژه جمعيت شهرنشين مي تواند زمينه اي درجهت رفع نيازهاي جامعه شهري وبرآورد تجهيزات موردنيازآن باشد.چراكه هيچگونه برنامه ريزي آگاهانه،فارغ ازشناخت كمي وكيفي جمعيت نه تنها درمحدوده شهر ،حتي دربعدمحله اي نيز نمي تواند انجام گيرد(فريد،1371،ص35).
‏1
‏2
‏اين تحقيق نيزدرراستاي شناخت مسائل شهري كشورمان ،به روش تحقيق موردي بااستفاده ازروشهاي تحليل جمعيتي وپيش بيني آنهادرشهربندرتركمن(استان گلستان) صورت گرفته تابتواند ضمن بررسي روندتغييرات پديده هاي جمعيتي اين شهرطي دهه هاي(75-1335) به تحليل وضع موجودپرداخته وروندآتي جمعيت شهري والزامات توسعه‌ آن رادرسالهاي آينده ارزيابي نمايد.
‏فرضيه ها وروش مطالعه‏: درجهت شناخت تحولات جمعيتي شهر موردمطالعه ،بررسي خودرادرپرتو گزاره هاي زيرپيش برده ايم:الف- روندتحولات جمعيتي اين شهرهمسوباتحولات جمعيت شهري كشوراست،ب- سياستهاي ملي وگاه بين المللي درروندتحولات جمعيتي شهر بيشترين تأثيرراازنظركمي وكيفي داشته اند.دراين تحقيق كه ازنوع پژوهشهاي موردي است ابتدا نتايج كليه سرشماريهاي عمومي مربوط به شهراستخراج ودسته بندي گرديدسپس برحسب نيازآنهارابه صورت جداول،نمودارهاواشكال متعددنمايش داده ودرنهايت به تجزيه وتحليل آنهاپرداخته شد.براي رسم نمودارهاازنرم افزار E xcel ‏ استفاده شد.براي تحليل روندها ازروش ساختاري وتحليل جمعيت وبراي پيش بيني آنهااز“روش رياضي” استفاده شده وازقانون “رتبه –‏ اندازه ”(Rank- Size Rule‏)براي بررسي جايگاه شهردرسلسله مراتب شهري استان گلستان وبرآوردحدمطلوب جمعيت آن بهره گرفته شد.
‏فقدان آمارهاي لازم درخصوص شهرهاي كشور بويژه درسرشماري عمومي سال1335 وتفكيك نشدن داده هاي مربوط به شهردرسرشماريهاي عمومي سالهاي65و75 وبه هنگام نبودن آمارها ازجمله مهمترين مشكلات تحقيق بوده اند.ضمن اين كه معيارها وملاكهاي موردسرشماري درهمه دوره ها يكسان نبوده و مشكلاتي رابه همراه آورده است.
‏آشنايي اجمالي با شهربندرتركمن‏: ‏بندرتركمن درساحل جنوب شرقي درياي خزر ودرجلگه پست وهموارگرگان ودرحدود40 كيلومتري شمال غربي گرگان(مركزاستان گلستان) واقع شده وداراي مختصات 54 درجه و4دقيقه و15 ثانيه طول شرقي و36درجه و53دقيقه و30 ثانيه عرض شمالي است (جعفري،1368،ص114)وارتفاع آن ازسطح درياهاي آزاد20- است.
‏ باتوجه به تقسيم بندي آب وهوايي ‏ كوپن(Koppen‏) داراي آب وهواي نيمه صحرايي‏ (BSK‏) بامتوسط درجه حرارت سالانه كمتراز18 درجه سانتيگرادمي باشد.براساس روش دومارتن نيزدررديف آب
‏1
‏4
‏وهواي نيمه خشك‏1‏ –‏مطالعه ميداني ازآنامرادنژاد، مأخذ فرمولها:مقدمه اي برمسئله خشكي وتنگناي كم آبي وتعيين ميزان كسري آب درمناطق خشك ونيمه خشك ايران،محمدرضا كاوياني،مجله رشدآموزش جغرافيا،ش4 ،زمستان 1364،ص32
‏ قرارمي گيرد.‏
‏بارش= p
‏درجه حرارت t =
‏ازنظرتقسيمات كشوري تاقبل ازانقلاب اسلامي،بعنوان مركزبخش بندرشاه درقلمروشهرستان گرگان قرارداشت وبعدازانقلاب به مركزشهرستاني بنام شهرستان تركمن ارتقاء يافت وامروزه باداشتن 45000 نفرجمعيت ،چهارمين شهراستان گلستان مي باشد.(نقشه شماره1 موقعيت شهربندرتركمن).
‏اين شهرازجمله شهرهاي نوبنياددرشمال كشوراست كه باآغازدوره رضاشاه،بعنوان پايانه شمالي خط آهن سراسري درنظرگرفته شدكه مكمل آن بندرامام خميني(شاهپور) درساحل خليج فارس بود.براي انتخاب محل بندركه درآن فقط چندين كومه(كلبه هاي محقر) صيادي ماهيگيران تركمن استقراريافته بود،بازرسيهاي فني زيادي بعمل آمدوبدليل عمق زيادآن نسبت به نواحي پيرامون ومصونيت ازامواج سهمگين ترجيح داده شد(رزم آرا،1325،ص31).
‏همزماني احداث اسكله وتأسيسات بندري باعمليات احداث راه آهن سراسري باعث مهاجرت اقشارمختلف مردم ازنواحي پيرامون بويژه گميشان وگنبدكاوس ونيز نواحي دوردست مانندآذربايجان شرقي وگيلان گرديدكه درتركيب جمعيتي وجدايي گزيني اكولوژيكي آن نقش مؤثري داشته است،بطوري كه امروزه بعدازتركمنها كه اكثريت ساكنان شهرراتشكيل مي دهندتركها ،فارسهاوقزاق ها درتركيب قومي اين شهرجايگاه قابل توجهي داشته وحتي محلاتي رابه خوداختصاص داده اندازآن جمله است:ترك محله وقزاق محله.
‏ازآن جاكه بنيادوبرپايي اين شهربدستوررضاشاه صورت گرفته بودتازمان انقلاب اسلامي ،بندرشاه ناميده مي شدوبعدازآن طي تصويب نامه شماره 55274 مورخ 2/6/1358 دفترتقسيمات كشوري وزارت كشور به بندرتركمن تغييرنام يافت(بديعي،1362،ص247).امروزه با تحولات سياسي ايجادشده درسطح منطقه وفروپاشي شوروي سابق وپيدايش جمهوريهاي جديد،اين شهر مي رودتابعنوان نزديكترين بندر ايران به جمهوريهاي آسياي مركزي اهميت گذشته خودرابازيابد.
‏تحولات جمعيتي بندرتركمن‏ ‏: دربسياري ازمطالعات جمعيتي واغلب برنامه ريزي هاي اجتماعي كه به نوعي به جمعيت مربوط مي شود،تعداد جمعيت ازاهميت ويژه اي برخوردار است .ازآنجا كه شناخت تغييروتحول عددي جمعيت هادرطول زمان بهترصورت مي گيردوهرچه اين زمان طولاني ترشـــــــــود
‏1
‏4
‏تفاوت هاي تغييروتحول عددي جمعيت ها ارزش و اهميت بيشتري مي يابد(زنجاني،1378،ص15).‏ ‏دراين تحقيق بامراجعه به نتايج 5 دوره سرشماري عمومي دركشور (75-65-55-45-1335)سعي شده است تحولات جمعيتي اين شهرموردبررسي قرارگيرد .ازآنجا كه آمارجمعيتي سالهاي اوليه پيدايش بندرتركمن قابل دسترس نبوده، جمعيت اين شهر با كمك فرمول
‏(مطيعي لنگرودي،1367،ص52) كه به منظوربرآورد جمعيت ‏درسالهاي گذشته كه فاقدآمار هستندكاربرد دارد‏2‏ –‏ دراين ‏فرمول‏ Po ‏ معرف جمعيت سال موردنظردرگذشته،‍P‏ جمعيت سال مبدأ ، r‏ نرخ رشدجمعيت وt‏ فاصله زماني است.
‏برآوردگرديده است كه براساس آن اين شهردرسال 1310 حدود 2723 نفر،درسال 1315 برابر 3404 نفرودرسال 1325 حدود 5310 نفرجمعيت داشته است.اين برآوردها با نرخ 6/4 درصد (برابرنرخ رشد دهه 45-1335) صورت گرفته است .
‏ درشكل گيري وافزايش جمعيت شهردرطول اين دوره ها عوامل متعددي دخالت داشته اند كه مهمترين آنهاعبارتند از: مهاجرت مردم بومي منطقه ونواحي دوردست براي كاردرطرحهاي احداث تأسيسات راه آهن سراسري واسكله بندردرسالهاي اوليه شكل گيري،سياست اسكان اجباري عشايرتوسط رضاشاه، استقرارقزاق هادراين شهركه قبلاً درروستاهاي منطقه پراكنده بودند، استقرارروس هادرشهرو استفاده ازخطوط آهن،شوسه وآبي اين شهرولزوم استفاده ازنيروي انساني فراوان به منظور بارگيري وتخليه بارها، آذوقه ومهمات متفقين و…
‏ جمعيت شهردر اولين سرشماري عمومي ورسمي كشور (1335) برابر 8284 نفر بوده است كه بعداز شهرهاي گرگان،گنبدوكردكوي چهارمين شهرمنطقه اي بوده است كه امروزه استان گلستان ناميده مي شود. در فاصله ده ساله بعدي با نرخ رشد 6/4 درصد جمعيتي معادل13081 نفر در سال1345 مي رسد. يكي از دلايل رشد نسبتاً بالاي جمعيت دراين دهه (6/4 درصد ) مي تواند مهاجرت روستائيان براثراصلاحات ارضي باشد كه دراين منطقه بدليل حساسيت مسئله زمين كشمكش ها وتضاد هاي طبقاتي حادتر بوده است بطوري كه بعنوان مثال عده كثيري از ساكنين روستايي بنام كملر‏3‏ – Kemler
‏ براثراختلافات وبرخوردها در خصوص مسئله زمين به بندرمهاجرت نموده ودرحاشيه شرقي آن محله كملر را بوجود مي آورند .