دانلود مقاله در مورد خط و خوشنويسي ، انواع آن و ارزشهاي بصري هر يك 20 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 17 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏1
‏خط و خوشنويسي ، انواع آن و ارزشهاي بصري هر يك
‏خط و خوشنويسي
‏نقش سازنده و مؤثر هنر خط در پيشبرد علوم و پايه گذاری ‏تمدن و فرهنگ اصيل چنان مؤثر عميق و بنيادين و آن چنان گسترده و نامحدود بوده است ‏كه در وصف نمی گنجد .
‏ارتقاء سطح دانش بشری در همه موضوعات مرهون هنر خط و نگارش ‏و كتابت است اعجاز اين هنر ، توانست اندوخته های بشری را طی تاريخ در اختيار سراسر ‏اين جهان و همة مردمان قرار دهد .
‏خط توانست فراتر از زمان و مكان و مرزها و ‏فرهنگ ها ، حاضران را با گذشتگان پيوند و اتصال دهد و انتقال علم و انديشة انسانها ‏را ميسر نموده و تداوم بخشد نگارش و كتابت در طول حيات خود توانسته است افكار ، ‏احساسات ، معلومات و تجربيات گذشتگان را در تاريخ ثبت كند و از دستبرد ، تباهی ، ‏تاراج و زوال محفوظ دارد . تا نسل حاضر از اندوخته های نياكان خود برخوردار و بهره ‏مند شود .
‏هنوز از زمان پيدايش و يا اختراع خط ، اطلاع دقيقی در دست نيست . اما ‏آنچه بدون ترديد مشخص است اين است كه خط و يا اختراع علائم نگارش و ترسيمهای ‏قراردادی در بين نوع بشر از مفيدترين و مهم ترين اختراعات و باعث شكوفائی تمدن بشری ‏شده است .
‏هنر خط ، همانند ديگر دستاوردهای انديشة بشری ، دورانهای مختلفی را طی ‏نموده است و پس از سپری نمودن اعصار و قرون طولانی به مرحلة كنونی خود رسيده است . ‏پيدايش خط در آغاز به صورت تصويری و ترسيمی بوده و هر تصوير نمايندة يك انديشه و يا ‏يك واقعه محسوب می شده است . سپس مرحلة رمزی آن پيش آمده كه هر حرف نشانگر كلمه و ‏تصويری بوده است .
‏در آن روزگار 24 الفبای قراردادی بوجود آمد كه همگام با ‏بكاربردن آنها ، از علامتهای پيچ در پيچ هيروگليف نيز استفاده می شده است . از آثار ‏آن دوره ؛ اهرام مصر ، كتيبه ها و نوشته های فراوان در كشور مصر است . پس از مصريان ‏، فنيقيان آن حروف اوليه را به درجة عالی تری رسانده و سپس يونانيان به آن كمال ‏مطلوب را بخشيدند . آنگاه خط آسانتری بنام خط هيراتيكی در حدود 1900 سال قبل از ‏ميلاد مسيح بوجود آمد . پس از آن يك نوع خط مورتيكی جانشين آن گرديد كه اين خطوط را ‏برروی سنگهای نازك و سفيد حك می كردند
‏3
.
‏گرچه نوشتن و حك كردن بر روی اينگونه ‏اجسام سفت ، امری بسيار مشكل بود ، لكن اين دشواری مانع از تحرير نمی شد . كتيبه ها ‏و سنگ نوشته های زيادی از كتابخانه های بابل و ايلام بدست آمده است .
‏بطور خلاصه ‏در ايران در عهد هخامنشی خط ميخی در عهد ساسانی خط پهلوی و از عهد ورود اسلام به ‏ايران خطهای كوفی و نسخ و سپس نستعليق رايج بوده است .
‏در مورد زمان پيدايش خط تاريخ ، مشخصی نمی توان قائل شد ، چون ‏امری تدريجی بوده و طی سالها يا قرنها به صورت مشخص تجلی و ظهور پيدا كرده است ، ‏لكن تشخيص اصل و بنياد و ريشة هر خط ، با استناد به آنچه در دست است ، تا حدودی ‏ميسر است .
1‏ـ كوفی
2‏ـ نسخ
‏و خطوط ديگر ، از تأثير گذاری نوعی بر نوع ‏ديگر پديدار شده اند .
‏پيدايش خط كوفی را چنين آورده اند :
‏لذا می توان ‏دريافت كه خط كوفی ، نتيجه ای از نظم و ترتيب خط حجازی می باشد . ( لازم به ذكر است ‏كه در آغاز ، خط كوفی در كنار خطوط عِبری و سريانی ، جزو خطوط در امپراطوری بزرگ ‏ايران و روم ، حائز اهميت نبود و وقتی نامدار شد كه خط رسمی دين اسلام گرديد و مورد ‏توجه رسول اكرم ( ص ) و مسلمانان صدر اسلام قرار گرفت . )
‏خط عربی قبل از اسلام ‏، منحصر به شبه جزيره عربستان بود و توسعة آن با انتشار دين اسلام انجام پذيرفت و ‏در سرزمينهای فتح شده همپای دين اسلام منتشر شد و مشرق و مغرب را پر نمود و بر ‏زبانهای اصلی ممالك غير عرب ، غلبه كرد .
‏بعد از آن پيوسته سليقه ها و ذوق های ‏اقوام مختلف كه در شهر كوفه گرد آمده بودند ، دست به كار شدند تا آنكه شيوة كوفی از ‏حجازی فاصله پيدا كرد و صورت خط حجازی تقريباً به حال ابتدائی خود باقی ماند . ولی ‏خط كوفی ، جلوة بهتری پيدا كرد و در نيمة اول قرن اول هجری ، به آخرين صورت مستقل ‏خود ، رسيد و حروف آن از حروف نسخی آن زمان هم از حيث جلوه ، و هم از جهت ، حروف ‏بهتر شد .
‏همان طور كه عبريان ، خط مربع ، و سريانيان خط سريانی و نسطوريان خط ‏ستر نجيلی را مخصوص كتابهای دينی و علمی خود قرار داده بودند ، مسلمانان نيز ، خط ‏كوفی را كه صورت و هیأتی بهتر يافته ، و مشابه خط ستر نجيلی شده بود ، خاص نوشتن ‏قرآن قرار دادند و بعدها آن را در تزيين مساجد و سكه ها و كتب ، مورد استفاده قرار ‏دادند و به دليل احساس نياز هويت برای معماريهای اسلامی ، مساجد و بناهای اسلامی ،
‏3
‏كاربردی در كتيبه ها پيدا كرد كه پس از مصرف و كاربرد در كتابت به روی ديوارها و ‏ستونها و مناره ها خود را بالا كشيد و هم زمان تزئينی تر شد و به دليل اجتناب ‏طراحان از ايجاد نقوش تحريم شده ، نقش و نگاره هايی به آن اضافه شد و فضاهای خالی ، ‏با گردش های قلم ، فرهنگی جديد را در مقاطع مختلف به وجود آورد . خط عربی به تبعيت ‏از دين اسلام ، در ممالك دور و نزديك نفوذ كرد تا جايی كه ناحیة وسيعی از جهان ، ‏يعنی آن قسمت از ميان شط فرات ، از مشرق و سواحل اقيانوس اطلس از مغرب ، و سواحل ‏شمالی مديترانه از شمال و خط استوا از جنوب واقع است ، به اين زبان تكلم كرده و به ‏آن خط كتابت كردند . و بعضی با خط و زبان خود صحبت و به خط عربی كتابت كردند ، ‏مانند ايران .
‏سلسله فتوحات اسلامی ، از راه آسيای صغير به مصر و به طرف شمال ‏آفريقا و ممالك مغرب ( تونس ، الجزاير ، مراكش ) كشيده شد و تمدن اسلامی و خطوط ‏اسلامی به دنبال آن در اين سرزمينها جايگزين گرديد .
‏خط در اين نواحی كه ‏احتمالاً از اوايل قرن دوم بايد متداول شده باشد ، نوعی كوفی و مشتق از آن است و به ‏خط مغربی معروف ، و از قديمی ترين خطوط اسلامی است كه در تمام آفريقای شمالی ، به ‏جز مصر و قسمتی از ساير نقاط آفريقای شرقی و مركزی و با جزئی تغيير ، معمول گرديده ‏است .
‏خط كوفي :
‏چون اسلام در ايران انتشار يافت ، خط كوفی جايگزين خط پهلوی ‏ساسانی و دين دبيرة اوستايی شد و ايرانيان تقريباً از اواخر قرن اول و اوايل سدة ‏دوم هجری كم كم در نوشته های خود خط كوفی را معمول داشته و آنرا جايگزين خط پهلوی ‏نمودند .
‏خط كوفی ابتدا ، بی نقطه و بدون حركات ( ضمه و كسره و فتحه ) و اِعراب ‏بود . اين نقيصه خواندن اين خط را مشكل می ساخت .
‏ابوالاسود الدؤلی كه از فضلا ‏و ادبای معروف كوفی بود ، و در خدمت حضرت علی ( ع ) به اكتساب علوم پرداخته و در ‏جنگ صفين ملتزم ركاب بود ، و از آن بزرگوار اخذ نحو كرده بود ، از برای تسهيل امر ‏خوانندگان قرآن ، نقطه را وضع نمود و گمان می رود وی اين طريقه را از خطوط كلدانيان ‏و سريانيان اخذ كرده باشد ، زيرا اين طوايف از همسايگان بين النهرين و بابِل بودند ‏، و در كتابت آنها نقطه استعمال می شد . به خلاف خطوط ميخی و پهلوی ايرانيان . و
‏5
‏هيروگليف مصريان و فنيقيان كه در كتابت آنان نقطه مستعمل نبود .
‏صاحب الفهرست می ‏نويسد : (( ابوالاسود به كاتب چنين می گفت : نويسنده ، در موقع نوشتن به هوش باش و ‏مرا ببين ، چون به خواندن در آمدم ، نظر به لبان من نما ، اگر به فتحه و گشوده ‏خواندم ، نقطه را بالای حرف بگذار ، و اگر به پيش خواندم ، نقطه را بگذار بين حرف ، ‏و اگر به زير خواندم نقطه را در زير بگذار . ))
‏صاحب اللمعه الشهيمه می آورد : (( ‏در صدر اسلام نقطه برای حركات استعمال می شد و واضع او يعقوب رهاوی بود و اين ‏نقاط به جای حركات به كار می رفت . )) خط كوفی در عـصر دولـت عبـاسی ( 132 ـ 656 هـ . ‏ق ) به مرتبة رفيعی از زيبائی در رسم و شكل رسيد ، و انواع خط كوفی از پنجاه نوع ‏متجاوز شد . مشهورترين آنها ، كوفی محرر ، مشجر ، مربع ، مدور و متداخل بود . نكتة ‏مهم در استفاده از خط كوفی در كتيبه نويسی اين است كه تابع قواعد اكيدی نبود ، بلكه ‏عملاً دست هنرمند را در ابداع و اجرای شكلهای تزئينی آن باز می گذاشت . در ابتدا ، ‏حروف به آذين های سادة برگ و گل منتهی می شد . اين خط بنا بر سليقه و توانايی طراح ‏، به روی اصل آن فرعياتی اضافه می شد ، به اين معنا كه قواعد مفروض به عنوان محور ‏قرار گرفته می شد و دست هنرمند ، نقوش و گل و برگهای منشعب از آن فضاهای خالی را ‏پوشش می داد . شكلهای عمدة اين تزيينات عبارت بودند از : ادامة حروف به صورت برگ ، ‏گل ، بافته ، گره خورده ، به هم تابيده ، در هم پيچيده شده ، شكـل سر انسان ، يا ‏حيوان .
‏با همه اين تفضيلات خط كوفی از نظر تاريخ نگاران ، به دو دستة بزرگ ‏تقسيم می شود :
1‏ـ كوفی مغربی‏                           ‏ 2ـ كوفی مشرقی
‏كوفي مغربي خود به انواع : قيروانی ، تونسی ، جزايری ، سودانی ‏تقسيم می شد .
‏كوفي مشرقي عبارت است از شيوة عربی و شيوة ايرانی و شيوة مختلط . ( ‏كه شيوة عربی به اقسام مكی ، مدنی ، كوفی ، بصری ، شامی ، مصری ، منقسم می گردد