مبانی نظری و پیشینه تحقیق نیازهای آموزشی – ترویجی

مبانی نظری و پیشینه تحقیق نیازهای آموزشی – ترویجی

عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق نیازهای آموزشی – ترویجی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 50

مفهوم نیاز یكی از وسیعترین و پركاربردترین واژه‌هایی است كه در حوزه‌های مختلف آموزشی وخدمات اجتماعی متداول است . در واقع نیاز مفهومی است پیچیده و دارای ابعاد گوناگون كه درباره‌ آن هیچگونه تعریف منحصر به فردی كه مورد پذیرش همگان باشد وجود ندارد و فهم آن بستگی به این دارد كه این امر را در كدام یك از شاخه‌های علوم بشری و برای چه تحقیقی مورد بررسی قرار داده و از آن چه استفاده‌ای می‌كنیم هر كدام از علوم مختلف از دیدگاه خود به نیازها پرداخته‌اند به عنوان مثال فیزیولوژیست‌ها به بعد فیزیولوژیكی ، روانشناسان به بعد روانی، جامعه شناسان به بعد اجتماعی نیازها پرداخته و اقتصاد دانان در چارچوب تقاضای مشتریان نیازها را مورد مطالعه قرار می‌دهند (مختاری آبكناری ، 1382 ، ص 24).

با توجه به مفاهیم نیاز تعاریف متعددی نیز در این زمینه وجود دارد كه در ذیل به تعدادی از آنها می‌پردازیم: به نظر ملك محمدی (1372 )، نیاز عبارت است از كمبود یا نبود چیزی در فرد كه می‌باید آن را تكمیل كند و یا تأئید كند تا به وضع مطلوب‌تری برسد.

بر اساس تعریف ارائه شده توسط آتكینسون و همكاران (Atkinson et al 1996) نیاز عبارت است از هرگونه فقدان یا كمبود احساس شده توسط فرد كه مغایر با رفاه او باشد به عبارت دیگر نیاز اشاره به فقدانها و كمبودهای احساس شده توسط فرد دارد كه اگر برطرف شود موجب افزایش رفاه و آسایش او می‌گردد (شعبانعلی فمی ، 1380 ، ص 38).

از دیدگاه ری (Ray 1991) نیاز بر فاصله بین آنچه كه هست، وضع موجود و آنچه كه باید باشد، وضع مطلوب دلالت دارد . در مطالعه وضع موجود داده‌ها وحقایق پیرامون مانند نگرشها ، دانش ، وضع زندگی مردم ، سطح تولیدات آنها و سایر عوامل فیزیكی، گردآوری و تجزیه و تحلیل می‌گردند. همچنین «آنچه كه می‌تواند باشد» معمولادر نتایج كارهای تحقیقاتی منعكس می‌گردد. در بسیاری از حالتها این یك وضعیت ایده آل و آرمانی را ترسیم می‌كند كه ممكن است توسط بسیاری از مردم قابل دستیابی نباشد (همان منبع).

لذا بنابر آنچه كه گفته شد می‌توان مفهوم نیاز را در مجموع به تلاش جهت كاهش اختلاف بین وضع موجود فعلی و وضع مطلوب آینده اطلاق كرد (فهیمی ، 1383 ، ص 14).

2-1-2-1 – ویژگیهای نیازهای انسانی

برخی از ویژگیهای ابتدایی نیازهای انسانی عبارتند از :

1-تمام مردم نیازهایی دارند .

2-نیازها بیانگر فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب است .

3-مردم باید تفاوت بین وضع موجود واقعی و وضع مطلوب را تشخیص داده و قبل از آنكه برای هرگونه تغییری آماده شوند باید بتوانند ارزش وضع مطلوب را درك كنند.

4-وسعت فاصله بین دو وضعیت موجود و مطلوب نشان دهنده میزان نیاز فرد است .

5-نیازها در یك طبقه‌بندی معمولی به سه دسته فیزیكی ، اجتماعی و ادغامی تقسیم می‌شوند.

6-از نظر روان شناسی نیازها در دو گروه احساس شده و احساس نشده طبقه‌بندی می‌شوند.

7-نیازها می‌تواند در ماهیت انفرادی باشند یا در بین اعضای گروهها مشترك باشند.

8-نیازها به مرور زمان تغییر می‌كنند.

9-نیازهای مردم با افزایش سن و رشد و تغییرات اقتصادی و اجتماعی تغییر می‌كنند.

10-اهمیت نسبی نیازها از شرایط فیزیكی و هنجارهای فرهنگی تأثیر می‌پذیرد (شعبانعلی فمی،1380 ،
ص 39).

2-1-2-2- طبقه بندی نیازها

در دنیای حاضر با توجه به رشد سریع و شتابان دانش بشری بیشتر مشاغل روز به روز پیچیده‌تر و غنی‌تر می‌شوند از این رو همواره شاغلین مشاغل گوناگون برای موفقیت شغلی خویش با نیازهای متعددی مواجه می‌شوند كه یكی از آنها نیاز به افزایش دانش فنی ، مهارت و درك عمومی از شغل خود است .

در این راستا در مشاغل مختلف كشاورزی و دامپروری هر روزه نیازهای آموزشی جدیدی پدیدار می‌شود (Lioydjphipps 1989 P.463).

نیازهای انسان از دیدگاههای مختلفی طبقه‌بندی شده‌اند سنتهو (Sandhu 1996) و داهاما و بتنگر
( Dahama & Bhatnagar 1997 ) نیازهای انسان را به سه دسته تقسیم می‌كنند كه عبارتند از :

1-نیازهای فیزیكی[1] مانند : غذا ، پوشاك ، مسكن و …

2-نیازهای اجتماعی[2] مانند : احساس تعلق ، موقعیت اجتماعی و عطوفت …

3-نیازهای تلفیقی[3] یا ادغامی كه عبارت از نیازهای مرتبط ساختن فرد با چیزی بزرگتر یا فراسوی او كه شامل فلسفه و مذهب می‌شود (شعبانعلی فمی ، 1380 ، ص 39).

در یك طبقه‌بندی معمول دیگر نیازها از دیدگاه روان شناسی به دو دسته نیازهای محسوس (آشكار) و غیرمحسوس (غیر آشكار) به شرح ذیل طبقه‌بندی می‌شوند:

1- نیازهای محسوس[4] و آشكار: كه به سادگی شناسایی و نیاز به تحقیق در مورد آنها وجود ندارد مانند نیازبه غذا یا نیاز به آموزش ضمن خدمت .

2-نیازهای غیر محسوس[5] (غیر آشكار) : این نیازها كه به آن نیازهای پنهان هم گفته می‌شود با وجود مشخص شدن آن معلوم نیست كه چه كسانی به آموزش نیازمندمی باشند، مانند تقلیل در كیفیت یا كمیت تولید كه كمبود باید تحلیل شده وعلت آن مشخص گردد.

با توجه به آنچه كه گفته شد می‌توان دریافت نیازی كه پنهان وغیر آشكار است باید ابتدا توسط اندیشمندان جامعه طرح و آنگاه به صورت یك نیاز محسوس به مردم آن جامعه ارائه گردد مثلاً درك پدیده فقر برای تلاش در فقرزدایی عامل مهمی است چون تا فرد فقر خویش را درك نكند نمی‌تواند به رفع آن
بپردازد (طباطبائی فر ، 1381).

[1] – Physical needs

[2] – Social needs

[3] – Composing needs

[4] – Sensible needs

[5] – Non-sensible needs

فهرست مطالب

تعیین نیازهای آموزشی- ترویجی

مفهوم نیاز

ویژگیهای نیازهای انسانی

طبقه بندی نیازها

مفهوم آموزش

طبقه‌بندی نظامهای آموزشی

نقش نظامهای آموزشی

اصول آموزش

مزایا و فواید آموزش

تعاریف مختلف ترویج كشاورزی

اهداف آموزش ترویجی

اصول آموزش ترویجی

اهمیت و ویژگیهای آموزش ترویج كشاورزی

مفهوم نیاز آموزشی – ترویجی

انواع نیاز آموزشی

اولویت بندی نیازهای آموزشی

نیاز سنجی

تعیین نیازهای آموزشی – ترویجی

ضرورت و مزایای تعیین نیازهای آموزشی – ترویجی

قلمرو نیاز سنجی در برنامه های آموزشی – ترویجی

اصول و نكات مهم در تعیین نیازهای آموزشی – ترویجی

اهداف تعیین نیازهای آموزشی

ویژگیهای تعیین نیازهای آموزشی – ترویجی

عوامل مؤثر در تعیین نیازهای آموزشی – ترویجی

مراحل تعیین نیازهای آموزشی

روشهای تعیین نیازهای آموزشی – ترویجی

مطالعات تحقیقاتی انجام گرفته در جهان

مطالعات تحقیقاتی انجام گرفته درایران

منابع