سمبولیسم – رومانتیسم

سمبولیسم – رومانتیسم

سمبولیسم

در آغار سده نوزده، در آن دوران كه هریك از مكتب‏ها و جنبش‏های ادبی قلمروئی از جهان هنر و ادب را ویژه خود ساخته بود، جنبش دیگری بنام سمبولیسم پا به پهنه هستی گذارد.

این جنبش در حقیقت شورش و عصیان نسل جوان در برابر تمام هستی‏ها و پدیده‏های اجتماعی و هنری و اخلاقی بود.

سمبولیسم مكتبی ادبی بود كه بدبینی و نومیدی را با وهم و رویا، همراه با احساس و خیالی ژرف و نیز درهم آمیخته بازبانی آكنده از كنایه و اشاره كه ویژه خود این مكتب است، بیان می‏داشت.

سمبولیسم تنها بر پایه «اصالت احساس» تكیه داشت و هنرمندان این مكتب برای احساس‏های خود به هیچ اصل دیگری گردن نمی‏نهادند و از هیچ منطق و واقعیت دیگری پیروی نمی‏كردند.

سرایندگان و نویسندگان در این مكتب هریك با زبانی رمزی ویژه خویش سخن می‏گفتند زیرا كه این گفته «مالارمه» شاعر سمبولیك سرآغاز اندیشه‏ها و گفتار آنان بود كه می‏گوید:

«نام بردن از یك چیز سه چهارم لطف شعر را تباه می‏سازد، زیرا كه جاذبه‏ی هر شعر بستگی به خرسندی خاطر دارد كه خواننده در نتیجه درك نكته‏ها و مضمونهای شعری به كمك گمان خود به دست می‏آورد. با اشاره و كنایه چیزی را نمایاندن یا احساسی را برانگیختن، زیبائی اندیشه هنری را به كمال می‏رساند.»

از همین رو بود كه این رمزها و كنایه‏ها (سمبل‏ها) به نوشته‏ها یا سروده‏های هنرمند سمبولیك ویژگی خیال‏انگیزی می‏داد و پدیده‏های هنری او را به شكل یك پدیده عرفانی یا روحانی می‏نمایاند.

مالارمه در جای دیگر می‏نویسد: « یك عبارت زیبای بی‏معنا خیلی با ارزش‏تر از یك عبارت بامعناست كه زیبائی چندانی ندارد. »

سمبولیك‏ها به كمك « جادوی واژه‏ها » آنچنان جهان مادی و معنوی و محسوس و نامحسوس را بهم پیوستند كه آهنگ و طنین واژه‏ها خود سرانجام بیش از هر موضوع دیگری آنها را بسوی خویش كشید و گاه هدف برجسته برخی از سرودها گردید.

در همه پدیده‏های هنری سمبولیكی، یك احساس و خیال ژرفی كه آمیخته با نومیدی و بدبینی است به چشم می‏خورد. این احساس سركش همواره درون‏بین و خودنگر است و با رویا و خیال همراه است. سخنوری درباره این گروه هنرمندان می‏گوید:

« آنان به همه چیزها و پدیده‏ها معناهائی نامحدود نبخشیدند، به گونه‏ای كه هرچیزی با ماوراء‏الطبیعه بستگی پیدا می‏كند، اما شیوه بیان آنان دلپسند و نامفهوم است. »

از آنجا كه سمبولیك‏ها به ستیزه‏جوئی با هر قیدوبند منطقی و رئالیستی در شعر و هنر برخاستند، مكتب سمبولیسم در برابر رئالیسم قرارگرفت.

این شیوه در هنر تئاتر نیز اثر بخشید و رواج‏یافت و نمایشنامه‏نویسان بزرگی همچون موریس مترلینگ بشیوه سمبولیسم نمایشنامه نوشتند.

از آنجا كه این دسته هنرمندان اصول استوار و پابرجائی را پیروی نكردند و با زبان ویژه رمزی خود سخن از احساس و رویا و خیال به میان آوردند هر كس از خواندن آثار آنان به اندازه نیروی درك و احساس خود، چیز خواهد فهمید.

پیشوای این مكتب در فرانسه شارب‏ بودلر بود كه بهره زیادی در برانگیختن این جنبش دارد. همچنین ادگارد آلن‏پو (امریكائی) و موریس مترلینگ (بلژیكی) از رهبران شناخته این مكتب بشمار میروند.

آشنایی با سبک هنری سمبولیسم

گرایشهای هنری نوین در قرن بیستم:

سمبولیسم: Symbolism

سمبولیسم در لغت به معنای رمز گرایی و نمادگرایی است. سمبولیسم، جنبشی نامحسوس در هنر بود که در دهه های 1880و 1890 در ارتباطی نزدیک با جنبش ادبی سمبولیستی در شعر فرانسه ظهور و شکل گرفت. این جنبش واکنشی بود به اهداف طبیعت گرایانه ی مکتب امپرسیونیسم و نیز به اصول رئالیسمی که توسط کوربه وضع شد.” نقاشی اساسا هنری عینی است و فقط می تواند شامل بازنمایی چیزهایی شود که واقعی و موجودند… شیء انتزاعی به قلمرو نقاشی تعلق ندارد”