دانلود مقاله در مورد شورش علویان در زمان مامون عباسی 60 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 81 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏شورش علویان ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ 1
‏شورش علویان در زمان مامون عباسی
‏كلمات‏ ‏كليدي‏ : ‏تاريخ،‏ ‏قيام،‏ ‏شورشهاي‏ ‏شيعيان،‏ ‏عباسيان،‏ ‏الرضا‏ ‏من‏ ‏آل‏ ‏محمد،‏ ‏نفس‏ ‏زكيه،‏ ‏ابن‏ ‏طباطبا،‏ ‏شهيد‏ ‏فخ،‏ ‏حسن‏ ‏بن‏ ‏زيد
‏ “‏عباسيان‏” ‏با‏ ‏ادعاي‏ ‏انتساب‏ ‏به‏ ‏خاندان‏ ‏پيامبر‏ ‏و‏ ‏شعار‏ ‏جلب‏ ‏رضايت‏ ‏و‏ ‏احقاق‏ ‏حقوق‏ ‏از‏ ‏دست‏ ‏رفته‏ ‏آنان‏ ‏قدرت‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏گرفتند‏. ‏گروهي‏ ‏از‏ ‏شيعيان‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏دوران‏ ‏سختي‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏زمان‏ ‏امويان‏ ‏پشت‏ ‏سرگذاشته‏ ‏بودند‏ ‏به‏ ‏عباسيان‏ ‏كه‏ ‏با‏ ‏شعار‏ “‏الرضا‏ ‏من‏ ‏آل‏ ‏محمد‏” ‏بر‏ ‏سركار‏ ‏آمده‏ ‏بودند،‏ ‏اميد‏ ‏بستند‏.
‏ ‏بعدها‏ ‏رويگرداني‏ ‏عباسيان‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏شعار‏ ‏و‏ ‏تحت‏ ‏فشار‏ ‏و‏ ‏شكنجه‏ ‏قرار‏ ‏گرفتن‏ ‏علويان‏ ‏موجب‏ ‏جدايي‏ ‏اين‏ ‏دو‏ ‏جريان‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏قيامها‏ ‏و‏ ‏شورشهاي‏ ‏مختلفي‏ ‏در‏ ‏نواحي‏ ‏مختلف‏ ‏در‏ ‏دوران‏ ‏خلفاي‏ ‏عباسي‏ ‏به‏ ‏رهبري‏ ‏علويان‏ ‏سازماندهي‏ ‏شد‏.
‏ ‏انگيز‏ۀ‏ ‏قيامها
‏ ‏انگيز‏ۀ‏ ‏اصلي‏ ‏اين‏ ‏قيامها‏ ‏در‏ ‏دست‏ ‏گرفتن‏ ‏حكومت‏ ‏و‏ ‏احقاق‏ ‏حقوق‏ ‏از‏ ‏دست‏ ‏رفته‏ ‏علويان‏ ‏و‏ ‏امر‏ ‏به‏ ‏معروف‏ ‏و‏ ‏نهي‏ ‏از‏ ‏منكر‏ ‏در‏ ‏مقابل‏ ‏حكومت‏ ‏ظلم‏ ‏و‏ ‏جور‏ ‏عباسي‏ ‏بوده‏ ‏است‏. ‏هر‏ ‏چند‏ ‏انگيزه‏‌‏هاي‏ ‏غيرالهي‏ ‏نيز‏ ‏در‏ ‏مواردي‏ ‏ديده‏ ‏مي‏‌‏شد،‏ ‏اما‏ ‏هدف‏ ‏بيشتر‏ ‏اين‏ ‏قيامها‏ ‏و‏ ‏افرادي‏ ‏كه‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏همراهي‏ ‏مي‏‌‏كردند‏ ‏اهداف‏ ‏اصلاحي‏ ‏بود،‏ ‏به‏ ‏هر‏ ‏حال‏ ‏درگيري‏ ‏بين‏ ‏دو‏ ‏حزب‏ ‏علوي‏ ‏و‏ ‏عباسي‏ ‏در‏ ‏قالب‏ ‏بحثهاي‏ ‏كلامي‏ ‏و‏ ‏ادبي‏ ‏آغاز‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏سرانجام‏ ‏به‏ ‏مرحل‏ۀ‏ ‏عمل‏ ‏و‏ ‏ميدان‏ ‏جنگ‏ ‏كشيده‏ ‏شد‏.[1]
‏ ‏نخستين‏ ‏قيام‏ ‏علويان
‏ ‏نخستين‏ ‏قيام‏ ‏علوي‏ ‏در‏ ‏روزگار‏ ‏عباسيان‏ ‏در‏ ‏زمان‏ ‏خلافت‏ ‏منصور،‏ ‏قيام‏ “‏محمد‏ ‏بن‏ ‏عبدالله‏ ‏بن‏ ‏حسن‏” ‏در‏ ‏سال‏ 145 ‏هـ‏ ‏ق‏ ‏بود‏ ‏كه‏ ‏شيعيانش‏ ‏او‏ ‏را‏ “‏نفس‏ ‏زكيه‏” ‏و‏ “‏المهدي‏” ‏مي‏‌‏ناميدند‏. ‏محمد‏ ‏خلافت‏ ‏را‏ ‏حق‏ ‏خود‏ ‏مي‏‌‏دانست‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏رو‏ ‏با‏ ‏گروهي‏ ‏از‏ ‏يارانش‏ ‏از‏ ‏بيعت‏ ‏با‏ ‏سفاح‏ ‏امتناع‏ ‏كرد‏. ‏محمد‏ ‏موفق‏ ‏شد‏ ‏حمايت‏ ‏گروه‏ ‏ز‏ی‏اد‏ی‏ ‏از‏ ‏مردم‏ ‏مكه‏ ‏و‏ ‏مدينه‏ ‏از‏ ‏جمله‏ ‏فقيهاني‏ ‏چون‏ ‏مالك‏ ‏بن‏ ‏انس‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏خود‏ ‏جلب‏ ‏كند‏.
‏ ‏محمد‏ ‏برادرش‏ ‏ابراهيم‏ ‏را‏ ‏نيز‏ ‏براي‏ ‏نشر‏ ‏دعوت‏ ‏خود‏ ‏به‏ ‏بصره‏ ‏فرستاد‏. ‏منصور‏ ‏از‏ ‏در‏ ‏مدارا‏ ‏نامه‏‌‏اي‏ ‏به‏ ‏محمد‏ ‏نوشت‏ ‏اما‏ ‏محمد‏ ‏كه‏ ‏خلافت‏ ‏را‏ ‏حق‏ ‏خود‏ ‏مي‏‌‏دانست‏ ‏در‏ ‏نامه‏‌‏اي‏ ‏تند،‏ ‏منصور‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏غاصب‏ ‏خلافت‏ ‏ملامت‏ ‏كرد‏. ‏منصور‏ ‏عيسي‏ ‏بن‏ ‏موسي‏ ‏وليعهد‏ ‏خويش‏ ‏را‏ ‏براي‏ ‏جنگ‏ ‏با‏ ‏محمد‏ ‏فرستاد‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏فرستادن‏ ‏نامه‏‌‏هايي‏ ‏به‏ ‏مردم‏ ‏مدينه‏ ‏و‏ ‏وعده‏‌‏هاي‏ ‏دروغين،‏ ‏آنان‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏اطراف‏ ‏محمد
‏شورش علویان ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ 2
‏ ‏پراكنده‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏موفق‏ ‏به‏ ‏قتل‏ ‏محمد‏ ‏و‏ ‏پيروزي‏ ‏در‏ ‏جنگ‏ ‏با‏ ‏او‏ ‏شد‏. ‏پس‏ ‏از‏ ‏مدتي‏ ‏سپاه‏ ‏خليفه‏ ‏به‏ ‏جنگ‏ ‏با‏ ‏ابراهيم‏ ‏رفتند‏ ‏و‏ ‏موفق‏ ‏شدند‏ ‏سپاه‏ ‏ابراهيم‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏سال‏ 145 ‏هـ‏. ‏ق‏ ‏شكست‏ ‏دهند‏.[2]
‏ ‏در‏ ‏آغاز‏ ‏خلافت‏ ‏هادي،‏ ‏علويان‏ ‏منطقه‏ ‏حجاز‏ ‏به‏ ‏رهبري‏ “‏حسين‏ ‏بن‏ ‏علي‏ ‏بن‏ ‏حسن‏ ‏بن‏ ‏حسين‏ ‏بن‏ ‏علي‏” (‏شهيد‏ ‏فخ‏) ‏قيام‏ ‏كردند‏. ‏وي‏ ‏خلافت‏ ‏را‏ ‏حق‏ ‏خاندان‏ ‏علوي‏ ‏مي‏‌‏دانست‏ ‏و‏ ‏قيام‏ ‏او‏ ‏اعتراضي‏ ‏به‏ ‏ظلم‏ ‏و‏ ‏تعدي‏‌‏هاي‏ ‏هادي‏ ‏بر‏ ‏علويان‏ ‏و‏ ‏قطع‏ ‏مستمري‏ ‏آنان‏ ‏بود‏.[3] ‏حسين‏ ‏در‏ ‏سال‏ 169 ‏هـ‏. ‏ق‏ ‏به‏ ‏مدت‏ ‏يازده‏ ‏روز‏ ‏مدينه‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏تصرف‏ ‏درآورد،‏ ‏زندانيان‏ ‏را‏ ‏رها‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏عاملان‏ ‏عباسي‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏زندان‏ ‏افكند،‏ ‏سپس‏ ‏بسوي‏ ‏مكه‏ ‏رفت‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏محلي‏ ‏بنام‏ ‏فخ‏ ‏با‏ ‏سپاه‏ ‏عظيم‏ ‏عباسي‏ ‏روبرو‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏علي‏ ‏رغم‏ ‏پايداري‏ ‏ز‏ی‏اد،‏ ‏سپاه‏ ‏وي‏ ‏درهم‏ ‏شكست‏ ‏و‏ ‏حسين‏ ‏و‏ ‏پيروانش‏ ‏به‏ ‏قتل‏ ‏رسيدند‏ ‏و‏ ‏او‏ ‏به‏ “‏شهيد‏ ‏فخ‏” ‏معروف‏ ‏شد‏. ‏علويان‏ ‏اين‏ ‏فاجعه‏ ‏را‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏حادثه‏ ‏هولناك‏ ‏كربلا‏ ‏غمبارترين‏ ‏حادثه‏ ‏تاريخ‏ ‏به‏ ‏شمار‏ ‏مي‏‌‏آورند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏سوگ‏ ‏شهيدان‏ ‏آن‏ ‏قيام،‏ ‏مرثيه‏‌‏ها‏ ‏سرودند‏.
‏ “‏يحيي‏ ‏بن‏ ‏عبدالله‏ ” ‏برادر‏ “‏نفس‏ ‏زكيه‏” ‏و‏ ‏از‏ ‏داعيان‏ ‏و‏ ‏مبلغان‏ ‏او‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏شكست‏ ‏محمد‏ ‏در‏ ‏ري‏ ‏و‏ ‏طبرستان‏ ‏بكار‏ ‏دعوت‏ ‏مشغول‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏مردم‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏امامت‏ ‏خويش‏ ‏خواند‏. ‏هارون‏ ‏براي‏ ‏از‏ ‏بين‏ ‏بردن‏ ‏يحيي‏ ‏امارت‏ ‏خراسان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏فضل‏ ‏بن‏ ‏يحيي‏ ‏برمكي‏ ‏داد‏ ‏و‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏سال‏ 175 ‏هـ‏. ‏ق‏ ‏با‏ ‏سپاهي‏ ‏به‏ ‏جنگ‏ ‏يحيي‏ ‏فرستاد‏. ‏فضل‏ ‏يحيي‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏صلح‏ ‏متمايل‏ ‏كرد‏ ‏بدين‏ ‏شرط‏ ‏كه‏ ‏هارون‏ ‏امان‏ ‏نامه‏‌‏اي‏ ‏براي‏ ‏او‏ ‏بفرستد‏. ‏هارون‏ ‏چنين‏ ‏كرد‏ ‏ولي‏ ‏هنگامي‏ ‏كه‏ ‏يحيي‏ ‏نزد‏ ‏او‏ ‏آمد‏ ‏پيمان‏ ‏شكست‏ ‏و‏ ‏وي‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏قتل‏ ‏رساند‏. ‏البته‏ ‏قتل‏ ‏يحيي‏ ‏نه‏ ‏تنها‏ ‏از‏ ‏نفوذ‏ ‏علويان‏ ‏در‏ ‏ديلم‏ ‏گيلان‏ ‏و‏ ‏طبرستان‏ ‏نكاست‏ ‏بلكه‏ ‏زمينه‏ ‏مناسبي‏ ‏براي‏ ‏اولين‏ ‏دولت‏ ‏مستقل‏ ‏شيعي‏ ‏در‏ ‏قلمرو‏ ‏خلافت‏ ‏عباسي‏ ‏يعني‏ ‏علويان‏ ‏طبرستان‏ ‏فراهم‏ ‏آورد‏.[4]
‏ “‏ادريس‏ ‏بن‏ ‏عبدالله‏” ‏برادر‏ ‏ديگر‏ ‏محمد‏ ‏نفس‏ ‏زكيه‏ ‏و‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏داعيان‏ ‏او‏ ‏بود‏. ‏او‏ ‏در‏ ‏قيام‏ ‏فخ‏ ‏نيز‏ ‏شركت‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏چون‏ ‏ا‏ی‏ن‏ ‏ق‏ی‏ام‏ ‏به‏ ‏شدت‏ ‏سرکوب‏ ‏شد‏ ‏به‏ ‏مصر‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏آنجا‏ ‏به‏ ‏مراکش‏ ‏رفت‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏آنجا‏ ‏اول‏ی‏ن‏ ‏دولت‏ ‏مستقل‏ ‏ش‏ی‏ع‏ی‏ ‏را‏ ‏بن‏ی‏ان‏ ‏گذاشت‏. ‏هارون‏ ‏از‏ ‏خطر‏ ‏دولت‏ ‏نوپاي‏ ‏او‏ ‏هراسان‏ ‏بود‏ ‏ولي‏ ‏به‏ ‏جهت‏ ‏دوري‏ ‏راه‏ ‏و‏ ‏اشتغال‏ ‏به‏ ‏جنگ‏‌‏هاي‏ ‏داخلي‏ ‏از‏ ‏جنگ‏ ‏با‏ ‏او‏ ‏منصرف‏ ‏شد‏. ‏وي‏ ‏به‏ ‏پيشنهاد‏ “‏يحيي‏ ‏برمكي‏” ‏فردي‏ ‏را‏ ‏بنام‏ “‏شماخ‏” ‏مأمور‏ ‏قتل‏ ‏وي‏ ‏كرد‏. ‏شماخ‏ ‏نزد‏ ‏ادريس‏ ‏رفت‏ ‏و‏ ‏ادعا‏ ‏كرد‏ ‏كه‏ ‏پزشك‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏علويان‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏اين‏ ‏خدعه،‏ ‏ادريس‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏قتل‏ ‏رساند‏. ‏ياران‏ ‏ادريس‏ ‏نام‏ ‏نوزاد‏ ‏متولد‏ ‏نشد‏ۀ‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏ادريس‏ ‏گذاشتند‏ ‏و‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏رهبري‏ ‏خود‏ ‏برگزيدند‏ ‏و‏ ‏ادريس‏ ‏دوم‏ ‏بنيان‏ ‏گذار‏ ‏واقعي‏ ‏دولت‏ ‏ادريسيان‏ ‏است‏.
‏شورش علویان ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ 3
‏ ‏گرچه‏ ‏حكومت‏ ‏ادريسيان‏ ‏بدون‏ ‏جنگ‏ ‏و‏ ‏قيام‏ ‏و‏ ‏شورشِ‏ ‏قابل‏ ‏توجهي‏ ‏قدرت‏ ‏گرفت،‏ ‏ليكن‏ ‏از‏ ‏حيث‏ ‏سرپيچي‏ ‏از‏ ‏حكومت‏ ‏مركزي‏ ‏و‏ ‏تشكيل‏ ‏دولت‏ ‏مستقل‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏امويان‏ ‏اندلس‏ ‏دومين‏ ‏دولت‏ ‏مستقل‏ ‏و‏ ‏معارض‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏پيكره‏ ‏عظيم‏ ‏خلافت‏ ‏عباسي‏ ‏جدا‏ ‏شد‏.[5]
‏ ‏در‏ ‏زمان‏ ‏مامون‏ ‏گروهي‏ ‏از‏ ‏اعراب‏ ‏و‏ ‏علويان‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏تمايلات‏ ‏ايراني‏ ‏مأمون‏ ‏و‏ ‏كارگزاران‏ ‏ايراني‏‌‏اش‏ ‏ناراضي‏ ‏بودند‏ ‏به‏ ‏محمد‏ ‏بن‏ ‏ابراهيم‏ ‏علوي‏ ‏معروف‏ ‏به‏ “‏ابن‏ ‏طباطبا‏” ‏پيوستند‏. ‏وي‏ ‏با‏ ‏شعار‏ «‏الرضا‏ ‏من‏ ‏آل‏ ‏محمد‏»‏ ‏در‏ ‏كوفه‏ ‏قيام‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏رهبري‏ ‏نظامي‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏سري‏ ‏بن‏ ‏منصور‏ ‏شيباني‏ ‏مشهور‏ ‏به‏ “‏ابوالسرايا‏” ‏كه‏ ‏سابقاً‏ ‏از‏ ‏طرفداران‏ ‏مأمون‏ ‏بود‏ ‏سپرد‏. ‏ابوالسرايا‏ ‏با‏ ‏مسموم‏ ‏كردن‏ ‏ابن‏ ‏طباطبا‏ ‏منحصراً‏ ‏وارد‏ ‏ميدان‏ ‏شد‏ ‏ولي‏ ‏از‏ ‏هرثمة‏ ‏بن‏ ‏اعين‏ ‏فرماند‏ۀ‏ ‏سپاه‏ ‏خليفه‏ ‏شكست‏ ‏خورد‏. ‏حركت‏ ‏ابوالسرايا‏ ‏با‏ ‏ديگر‏ ‏حركتهاي‏ ‏علويان‏ ‏تا‏ ‏آن‏ ‏زمان‏ ‏تفاوت‏ ‏داشت،‏ ‏زيرا‏ ‏مردي‏ ‏غير‏ ‏از‏ ‏خاندان‏ ‏اهل‏ ‏بيت‏ ‏هدايت‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏دست‏ ‏داشت‏ ‏و‏ ‏براي‏ ‏اولين‏ ‏بار‏ ‏كوفه‏ ‏شاهد‏ ‏حركتي‏ ‏علوي‏ ‏بود‏.[6]
‏ ‏قيام‏ ‏محمد‏ ‏بن‏ ‏قاسم‏ ‏بن‏ ‏علي‏ ‏بن‏ ‏عمر‏ ‏بن‏ ‏حسين‏ ‏بارزترين‏ ‏انقلاب‏ ‏علويان‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏شهادت‏ ‏امام‏ ‏رضا‏(‏ع‏) ‏است‏. ‏وي‏ ‏قيام‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏كوفه‏ ‏آغاز‏ ‏كرد‏ ‏وهمراه‏ ‏گروهي‏ ‏از‏ ‏زيديان‏ ‏به‏ ‏شهرهاي‏ ‏خراسان‏ ‏رفت‏.
‏عبدالله‏ ‏بن‏ ‏طاهر‏ ‏از‏ ‏طرف‏ ‏معتصم‏ ‏مأمور‏ ‏جنگ‏ ‏با‏ ‏محمد‏ ‏ليث‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏سرانجام‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏دستگير‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏نزد‏ ‏خليفه‏ ‏فرستاد‏. ‏خليفه‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏دام‏ ‏انداخت‏ ‏ولي‏ ‏محمد‏ ‏بن‏ ‏قاسم‏ ‏مخفيانه‏ ‏گريخت‏ ‏و‏ ‏تا‏ ‏پايان‏ ‏عمر‏ ‏همواره‏ ‏محرك‏ ‏شورشها‏ ‏و‏ ‏انقلاب‏‌‏هايي‏ ‏بر‏ ‏عليه‏ ‏حكومت‏ ‏آل‏ ‏عباس‏ ‏بود‏.[7]
‏ ‏قيام‏ ‏محمد‏ ‏ديباج
‏ ‏در‏ ‏دوران‏ ‏مامون،‏ ‏محمد‏ ‏ديباج‏ ‏فرزند‏ ‏امام‏ ‏صادق‏(‏ع‏) ‏در‏ ‏حجاز‏ ‏در‏ ‏سال‏ 200 ‏هجري‏ ‏قيام‏ ‏كرد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏مكه‏ ‏بعنوان‏ ‏اميرالمؤمنين‏ ‏با‏ ‏او‏ ‏بيعت‏ ‏شد‏. ‏از‏ ‏آنجا‏ ‏كه‏ ‏اين‏ ‏قيام‏ ‏فقط‏ ‏به‏ ‏مكه‏ ‏منحصر‏ ‏بود‏ ‏جدي‏ ‏تلقي‏ ‏نشد‏ ‏و‏ ‏محمد‏ ‏بن‏ ‏ديباج‏ ‏در‏ ‏حضور‏ ‏مردم‏ ‏خودش‏ ‏را‏ ‏خلع‏ ‏كرد‏.[8] ‏از‏ ‏عوامل‏ ‏عدم‏ ‏موفقيت‏ ‏او‏ ‏ناتواني‏ ‏در‏ ‏سازماندهي‏ ‏دقيق‏ ‏قيام،‏ ‏اعتماد‏ ‏به‏ ‏ياراني‏ ‏سست‏ ‏كردار‏ ‏كه‏ ‏برخي‏ ‏از‏ ‏ارازل‏ ‏واوباش‏ ‏مكه‏ ‏بودند‏ ‏و‏ ‏ترديد‏ ‏برخي‏ ‏از‏ ‏مردم‏ ‏مكه‏ ‏براي‏ ‏بيعت‏ ‏با‏ ‏وي‏ ‏عنوان‏ ‏شده‏ ‏است‏.
‏ ‏از‏ ‏شورشهاي‏ ‏موفقي‏ ‏كه‏ ‏منجر‏ ‏به‏ ‏تشكيل‏ ‏دولتي‏ ‏مستقل‏ ‏بود‏ ‏شورش‏ “‏حسن‏ ‏بن‏ ‏زيد‏” ‏بود‏ ‏وي‏ ‏كه‏ ‏عالمي‏ ‏بزرگ‏ ‏و‏ ‏فقيهي‏ ‏ديندار‏ ‏و‏ ‏ساكن‏ ‏ري‏ ‏بود‏ ‏به‏ ‏دعوت‏ ‏مردم‏ ‏طبرستان‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏ديار‏ ‏رفت‏ ‏و‏ ‏در‏ 250 ‏هـ‏ ‏ق‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏پيروزي‏‌‏هاي‏ ‏درخشان‏ ‏توانست‏ ‏بر‏ ‏عاملان‏ ‏عباسي‏ ‏پيروز‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏دولت‏ ‏علويان‏ ‏طبرستان‏ ‏را‏ ‏ايجاد‏ ‏كند‏ ‏و‏ ‏به‏ “‏داعي‏ ‏كبير‏” ‏ملقب‏ ‏شود‏. ‏حكومت‏ ‏علويان‏ ‏طبرستان‏ ‏حدود‏ 60 ‏سال‏ ‏مستقل‏ ‏از‏ ‏حكومت‏ ‏مركزي‏ ‏به‏ ‏حيات‏ ‏خود‏ ‏ادامه‏ ‏داد‏.
‏شورش علویان ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ 4
‏سيد‏ ‏جلال‏ ‏الدين‏ ‏در‏ ‏بغداد
‏در‏ ‏سال‏ 201 ‏ق‏. ‏در‏ ‏حالي‏ ‏که‏ 21 ‏سال‏ ‏داشت‏ ‏براي‏ ‏ديدن‏ ‏برادرش‏ ‏امام‏ ‏رضا‏ ‏عليه‏ ‏السلام‏ ‏همانند‏ ‏بسياري‏ ‏از‏ ‏سادات‏ ‏و‏ ‏علويان‏ ‏از‏ ‏مدينه‏ ‏به‏ ‏بغداد‏ ‏آمد‏ ‏و‏ ‏تا‏ ‏سال‏ 204 ‏در‏ ‏اين‏ ‏شهر‏ ‏اقامت‏ ‏داشت‏. ‏علت‏ ‏توقف‏ ‏آن‏ ‏حضرت‏ ‏در‏ ‏بغداد‏ ‏معلوم‏ ‏نيست‏ ‏ولي‏ ‏برخي‏ ‏از‏ ‏مورخان‏ ‏معتقدند‏ ‏که‏ ‏وي‏ ‏در‏ ‏بغداد‏ ‏به‏ ‏امر‏ ‏برادرش‏ ‏امام‏ ‏رضا‏ ‏عليه‏ ‏السلام‏ ‏مشغول‏ ‏به‏ ‏تبليغ‏ ‏بود،‏ ‏تا‏ ‏اين‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏سال‏ 203 ‏ق‏. ‏خبر‏ ‏شهادت‏ ‏امام‏ ‏رضا‏ ‏عليه‏ ‏السلام‏ ‏به‏ ‏او‏ ‏رسيد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏زمان‏ ‏سادات‏ ‏و‏ ‏بزرگان‏ ‏و‏ ‏شيعيان‏ ‏براي‏ ‏عرض‏ ‏تسليت‏ ‏خدمت‏ ‏او‏ ‏رسيدند‏ ‏و‏ ‏براي‏ ‏اولين‏ ‏بار‏ ‏در‏ ‏آن‏ ‏مجلس‏ ‏مسأله‏ ‏نهضت‏ ‏و‏ ‏مقابله‏ ‏با‏ ‏حاکم‏ ‏ستمگر‏ ‏زمان‏ ‏مأمون‏ ‏عباسي‏ ‏مطرح‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏لذا‏ ‏سيد‏ ‏اشرف‏ ‏در‏ ‏سال‏ 204 ‏ق‏. ‏وقتي‏ ‏که‏ ‏مأمون‏ ‏از‏ ‏مرو‏ ‏عازم‏ ‏بغداد‏ ‏شد،‏ ‏آن‏ ‏شهر‏ ‏را‏ ‏ترک‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏ايران‏ ‏مهاجرت‏ ‏نمود‏ ‏و‏ ‏همانند‏ ‏اغلب‏ ‏سادات‏ ‏و‏ ‏علويان‏ ‏به‏ ‏نقاط‏ ‏امن‏ ‏ايران‏ ‏پناهنده‏ ‌‏شد‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏صورت‏ ‏مخفيانه‏ ‏مشغول‏ ‏ترويج‏ ‏و‏ ‏تبليغ‏ ‏شريعت‏ ‏محمدي‏ ‏و‏ ‏علوي‏ ‏گرديد‏ ‏و‏ ‏مقدمات‏ ‏کار‏ ‏نهضت‏ ‏و‏ ‏قيام‏ ‏را‏ ‏فراهم‏ ‏مي‏‌‏ساخت‏.
‏مهاجران‏ ‏آل‏ ‏ابي‏‌‏طالبعليه‏ ‏السلام‏
‏خلفاي‏ ‏عباسي‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏شهرت‏ ‏و‏ ‏محبوبيت‏ ‏آل‏ ‏ابي‏ ‏طالب‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏طرح‏ ‏شعارهاي‏ ‏فريبنده‏ ‏به‏ ‏قدرت‏ ‏رسيده‏ ‏بودند‏. ‏از‏ ‏همان‏ ‏ابتدا‏ ‏علويان‏ ‏بالاخص‏ ‏امامان‏ ‏معصوم‏ ‏شيعه‏ ‏را‏ ‏سدّي‏ ‏براي‏ ‏پيشبرد‏ ‏اهداف‏ ‏و‏ ‏مقاصد‏ ‏خود‏ ‏مي‏‌‏دانستند‏. ‏بنابراين‏ ‏با‏ ‏تمام‏ ‏وجود‏ ‏سعي‏ ‏مي‏‌‏کردند‏ ‏که‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏ميان‏ ‏بردارند‏. ‏البته‏ ‏هر‏ ‏وقت‏ ‏که‏ ‏لازم‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏موقعيت‏ ‏ايجاب‏ ‏مي‏‌‏کرد،‏ ‏ظاهراً‏ ‏علويان‏ ‏پسر‏ ‏عموي‏ ‏عزيزشان‏ ‏بودند‏ ‏و‏ ‏هرگاه‏ ‏فرصتي‏ ‏دست‏ ‏مي‏‌‏داد‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏زنداني‏ ‏و‏ ‏شهيد‏ ‏مي‏‌‏کردند‏. ‏مأمون‏ ‏همانند‏ ‏ساير‏ ‏خلفاي‏ ‏عباسي‏ ‏وقتي‏ ‏خطر‏ ‏شورش‏ ‏علويان‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏اوايل‏ ‏خلافت‏ ‏خود‏ ‏احساس‏ ‏کرد‏. ‏جهت‏ ‏فرو‏ ‏نشاندن‏ ‏شورش‏‌‏هاي‏ ‏آنان،‏ ‏امام‏ ‏رضا‏ ‏عليه‏ ‏السلام‏ ‏را‏ ‏طبق‏ ‏نقشه‏‌‏اي‏ ‏به‏ ‏مرو‏ ‏دعوت‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏مقام‏ ‏ولايتعهدي‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏ايشان‏ ‏تفويض‏ ‏نمود‏ ‏و‏ ‏براي‏ ‏آن‏ ‏حضرت‏ ‏از‏ ‏مردم‏ ‏بيعت‏ ‏گرفت‏ ‏و‏ ‏تا‏ ‏حدي‏ ‏با‏ ‏اين‏ ‏سياست‏ ‏به‏ ‏تحکيم‏ ‏و‏ ‏تثبيت‏ ‏حکومت‏ ‏خويش‏ ‏پرداخت‏. ‏اما‏ ‏افشاگري‏‌‏ها‏ ‏و‏ ‏مخالفت‏ ‏امام‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏اقدامات‏ ‏مأمون‏ ‏موجب‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏اين‏ ‏خليفه‏ ‏ستمگر‏ ‏عباسي‏ ‏چهره‏ ‏واقعي‏ ‏خويش‏ ‏را‏ ‏نشان‏ ‏داده‏ ‏و‏ ‏امام‏ ‏رضا‏ ‏عليه‏ ‏السلام‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏شهادت‏ ‏برساند‏. ‏از‏ ‏سوي‏ ‏ديگر‏ ‏وقتي‏ ‏خبر‏ ‏ولايت‏‌‏عهدي‏ ‏حضرت‏ ‏رضا‏ ‏عليه‏ ‏السلامبه‏ ‏مدينه‏ ‏رسيد‏. ‏علويان‏ ‏به‏ ‏شوق‏ ‏ملازمت‏ ‏آن‏ ‏حضرت‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏جهت‏ ‏همکاري‏ ‏و‏ ‏تبليغ‏ ‏و‏ ‏تحکيم‏ ‏دين‏ ‏مبين‏ ‏اسلام‏ ‏متوجه‏ ‏ايران‏ ‏شدند‏. ‏اما‏ ‏شهادت‏ ‏حضرت‏ ‏رضا‏ ‏عليه‏ ‏السلامهمه‏ ‏آنان‏ ‏را‏ ‏غافل‏‌‏گير‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏دنبال‏ ‏سخت‏‌‏گيري‏ ‏کارگزاران‏ ‏خليفه‏ ‏عباسي‏ ‏در‏ ‏مناطق‏ ‏مختلف‏ ‏کشور،‏ ‏متواري‏ ‏و‏ ‏عده‏‌‏اي‏ ‏در‏ ‏نبردي‏ ‏نابرابر‏ ‏به‏ ‏شهادت‏ ‏رسيدند‏ ‏و‏ ‏گروهي‏ ‏از‏ ‏سادات‏ ‏همانند‏ ‏سيد‏ ‏جلال‏ ‏الدين‏ ‏اشرف‏ ‏به‏ ‏کوهستان‏‌‏هاي‏ ‏گيلان‏ ‏پناهنده‏ ‏شدند‏ ‏و‏ ‏حتي‏ ‏حيله‏‌‏هاي‏ ‏مرموزانه‏ ‏مأمون‏ ‏همانند‏ ‏عزاداري،‏ ‏لباس‏ ‏سياه‏ ‏پوشيدن،‏ ‏و‏ ‏ازدواج‏ ‏دخترش