تقارن و تعادل از اصول و مفاهیم بنیادی معماری 11 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 14 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
‏چکیده:
‏این مقاله با مروری کوتاه بر دو مفهوم تقارن و تعادل از اصول و مفاهیم بنیادی معماری و ارتباط آن با طراحی کالبدی در معرفی این آیتم های شاخص به معماران ، طراحان شهری و معماران منظر دارد. مقاله مذبور همچنین توجه خود را به معرفی مفاهیمی نظیر توازن‏ که توازن را می توان ترکیبی از تقارن و تعادل دانست‏(‏ که دارای خصوصیاتی از هر دو می باشد‏) معطوف ساخته است. در این مقاله ، ‏اهمیت شناخت این مفاهیم برای مقاصد طراحی ( به ویژه معماری و طراحی شهری ) به دلیل ایجاد یک چاچوب کلی برای تحلیل رابطه بین فرم ها و بناها ارائه شده است و همچنین برای ‏ درک بهتر ویژگی هایی از این دو مفهوم ‏ا‏ز تصاویر متنوعی استفاده شده است.‏
‏در انتها این نوشته از ‏نمونه موردی: نمای اصلی خانه بروجردی ها واقع در کاشان‏ ‏بهره گرفته شده است.
‏مقدمه
‏معم‏اران و طراحان شهری امروزه توجه ویژه ای به شناخت اصول طراحی در معماری و شهرسازی دارند. زیرا این اصول با محیط کالبدی ارتباط تنگاتنگی دارد. به این ترتیب یکی از‏مف‏اهیم و اصول بنیادی معماری ‏بلاخص در ایران تقارن و تعادل بشمار می رود.
‏تقارن یکی از اصول طراحی به شمار می رود که در دوران باستان در بسیاری از بناهای عمومی و مذهبی به کار رفته است. ‏اصل تقارن را می توان کامل ترین شکل تعادل به شمار آورد که علاوه بر جنبه های زیبا شناسی از لحاظ ایستایی نیز همواره مورد توجه بوده است.‏ ‏تقارن شامل بر هم گیری یک به یک اجزای یک بنا یا مجموعه در دو طرف خط تقارن محوری بن‏ا‏ یا مجموعه است‏.
‏ ‏چنانچه ‏انرژي ‏بصري ‏همه ‏عناصر ‏به ‏گونه ‏اي ‏سامان ‏داده ‏شوند ‏كه ‏كه ‏هيچ ‏بخشي ‏انرژي ‏بصري ‏ديگر ‏بخشها ‏را ‏از ‏بين ‏نبرد ‏و ‏باعث ‏اغتشاش ‏بصري ‏نشود ‏تركيبي ‏موزون ‏و ‏متعادل ‏بوجود ‏ميايد.
2
‏تقارن
‏تقارن‏ شامل بر هم گیری یک به یک اجزای یک بنا یا مجموعه در دو طرف خط تقارن محوری بن‏ا‏ یا مجموعه است. به عبارت دیگر ” اگر در موقعیتی خاص ، یک معمار عوامل حاکم بر ایجاد طرح را در یک زمان و از بیرون اعمال کند، مساله ‏تقارن معمولا در کلیه جهت های ساختمان رعایت می شود.‏(1)‏ “
‏چهار تاقی بنایی است دارای تقارن مرکزی است. برای نمونه می توان ‏ازبنای هشت بهشت اصفهان هم بعنوان بنای دارای تقارن محوری نام برد.
‏بنای ‏هشت بهشت اصفهان
‏همچنین باید در نظر داشت که ” واژه تقارن بدون در نظر گرفتن مجردات دیگر از قبیل تعادل و توازن و همچنین بدون وجود تناسب در معماری به معنای کامل خود نمی رسد و قابلیت نقد و بررسی واقعی را پیدا نمی کند؛ چنانچه توازن با ریتم و تواتر همراه و توام است ، تناسب نیز تابع مقیاس است. ‏(2)‏”
‏تقارن در معماری بخاطر خاصیت ویژه خود که به نوعی الگو گرفته از پدیده های طبیعی است جای بحثی برای منتقد نمی گذارد ، به دیگر معنی اگر در این معماری ( معماری متقارن ) معماری خالی از هر ارزش معمارانه دیگر باشد و به اصطلاح ‏ی‏ک معمار‏ی‏ تک بنیانی با‏ش‏د که بر اساس تقارن شکل گرفته ، هندس‏ه و ترکیب بندی متقارن آن اثر امری بدیهی و بدون دلیل نمایان می کند و مورد قبول قرار می گیرد و نیازی به ارائه دلایل و توجیهات برای این ترکیب نداریم.
‏صارمی، علی اکبر. رادمرد، تقی. ارزشهای پایداردر معماری ایران. 50
‏فون مایس . نگاهی به مبانی معماری ، از فرم تا مکان. 262
3
‏برای نمونه می توان به مثالی که در کتاب ‏« ارزشهای پایدار در معماری » آمده است اشاره کرد ؛ در این مثال ایوان در سه موقعیت مختلف در بنا قرار گرفته که در حالت الف بخاطر تقارن موجود در طرح ، ایوان بدون توجیهی قابل قبول است ولی برای حالات ب و ج نیاز به ارائه دلیل و توجیه برای ترکیب بندی جدید ایوان باعث ایجاد معماری چند بنیانی می شود که این ترکیب بندی جدید با گذ‏ش‏ت زمان و تاثیرات اجتماعی دچار تغییر و تحول شده و به ایجاد ترکیبات ‏تازه ای در معماری منجر می شود.
‏استاد کریم پیرنیا درباره قرینگی بناهای مسکونی و بناهای عمومی می گوید که ” از عمده ویژگی های مسجد ها و مکانهای معتبر عمومی این است که در مساجد بنا ‏باید « جفت» باشد یعنی قرینگی کامل حفظ شود تا نگاه به مرکز مجموعه که مهمترین قسمت بناست جلب گردد‏، درست برعکس خانه های مسکونی که سعی می شد « پا جفت » باشد، یعنی متنوع باشند و نیازمندی های روزانه را برآورده سازند. حتی در بنایی مانند کاخ سروستان در فارس ، یک گنبد خانه در وسط بنا شده که در یک طرف آن ‏اتاقی مربع شکل و در طرف دیگرش اتاقی بسیار کشیده جا دارد که سفره خانه است. یک طرف آن نیز ایوان بنا شده و یک طرفش حوضخانه است. اما در مجموع مرکز بنا اهمیت بیشتری دارد و با گنبدی رفیع پوشیده شده است.‏ ‏(3)
‏چینگ تقارن را به دو قسمت تقسیم می کند: 1- تقارن دو جانبه ، به عناصر مشابه حول یک محور اتلاق می شود. 2- تقارن شعاعی ، که از عناصر مشابهی تشکسل شده که حول دو یا چند محور متقاطع در یک نقطه مرکزی ، به حالت متعادل قرار گرفته اند.‏ ‏(4)‏
‏صارمی، علی اکبر. رادمرد، تقی. ارزشهای پایداردر معماری ایران. ‏50
‏فون مایس . نگاهی به مبانی معماری ، از فرم تا مکان. 262
4
‏”… [ اصطلاح « تقارن » ] تعاد‏ل ‏خاصی که ناشی از طرز قرار گیری عناصر « منعکس شده » از یک سو ، و محور از سوی دیگر است – مثل آیینه – تقارن همانا مورد خاصی از طریق جهت گیری عناصر است. روان شناسی گشتالت نشان داده است که عامل تقارن توانمندتر از مشابهت است.
‏… تقارن چیزی است عیان و واضح . کلاسیک ها این وضوح انکار ناپذیر را برای عرضه قدرتی ، حکومتی یا مذهبی – که خود بر « انکار ناشدنی » بودنش تصریح می کند – مورد استفاده قرار می دادند.‏ ‏(5)
‏ فون مایس در کتاب خود به نام نگاهی به مبانی معماری ، تقارن را به دو بخش تقسیم می کند: “… استفاده از تقارن در معماری ، دارای دو مبانی نظری با ماهیتی متفاوت است :
‏ت‏ق‏ارن به مثابه اصلی ‏زیبا شناختی : … در تقارن محوری از اشغال کردن مرکز با عنصری صلب و پر پرهیز می گردد. … از دوران مصری ها تا رنسانس و تا قرن هجدهم ، تقارن مرکزی یا دو طرفه عمدتا برای ساختمانهای مذهبی و آنهایی که در پی نمود بخشیدن به قدرت دنیوی بودند، مورد استفاده قرار می گرفت. … استفاده بیش از حد از تقارن محوری احتمالا نقشی غیر مستقیم در کمرنگ شدن یا به عبارتی بی اعتباری آن در دوره معاصر داشته است.
‏تقارن به عنوان اصلی در ساخت و ساز: تقارنی است که در اثر ایجاد چارچوب ها ، طاق ها ، گنبد ها ، دهانه های ساده و… ایجاد می شود. … این تقارن اغلب نوعی معذب شدن عجیب و غریب را دامن می زند‏ ، و این حتی در کارهای استادان بزرگ نیز مشاهده می شود. آنچه در این میان آزار دهنده است، نه خود تقارن ، بلکه رویکرد محوری نسبت به آن است ، که در اغلب مواقع حکم پیامد منطقی آن را دارد.‏ ‏(6)
‏فون مایس در ادامه به جنبه دیگری از تقارن اشاره می کند ” … یک جنبه ثانویه و کمی هم پیچیده تر در تقارن وجود دارد که می تواند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. هنگامی که شکلی متقارن برای دوم – بدون سلسله مراتب – تکرار می گردد، آنگاه ما با سه محور متعارض یا رقیب یرو کار پیدا می کنیم و دیگر قادر نیستیم که انگاره یا تصویر ‏متقارن را جدا کنیم .‏ ‏(7)
‏صارمی، علی اکبر. رادمرد، تقی. ارزشهای پایداردر معماری ایران. 50
‏فون مایس . نگاهی به مبانی معماری ، از فرم تا مکان. 262
‏صارمی، علی اکبر. رادمرد، تقی. ارزشهای پایداردر معماری ایران.‏ 54