تحقیق پلوراليزم ديني در نگاه شهيد مطهري

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 59 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏پلوراليزم ديني در نگاه شهيد مطهري صفحه:1
‏مقدمه
‏‏‏مـانـدگـاري‏, ‏پـويـايـي‏ ‏و‏ ‏پيوستگي‏ ‏اديان‏ ‏در‏ ‏جاري‏ ‏زمان‏, ‏بسته‏ ‏به‏ ‏دلـبـسـتـگـي‏ ‏و‏ ‏پـاي‏ ‏بـنـدي‏ ‏پيروان‏ ‏و‏ ‏گروندگان‏ ‏به‏ ‏‏‏آنهاست‏. ‏زيرا‏ ‏ديـنـداري‏, ‏سـعادت‏ ‏و‏ ‏رستگاري‏ ‏و‏ ‏كاميابي‏ ‏خويش‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏باورمندي‏ ‏به‏ ‏آمـوزه‏ ‏هـاي‏ ‏ديـني‏ ‏خود‏ ‏مي‏ ‏داند‏ ‏‏‏و‏ ‏با‏ ‏چنين‏ ‏انگاره‏ ‏اي‏, ‏خود‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏درون‏ ‏پـاي‏ ‏بند‏ ‏به‏ ‏پشتيباني‏ ‏و‏ ‏دفاع‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏مي‏ ‏بيند‏.
‏بر‏ ‏همين‏ ‏اساس‏ ‏شـخـص‏ ‏ديـنـدار‏ ‏‏‏حـاضـر‏ ‏اسـت‏ ‏براي‏ ‏دست‏ ‏يابي‏ ‏به‏ ‏سعادت‏ ‏و‏ ‏رستگاري‏, ‏هـرگـونـه‏ ‏پـشتيباني‏ ‏مادي‏ ‏و‏ ‏معنوي‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏جهت‏ ‏تواناسازي‏ ‏و‏ ‏‏‏نشر‏ ‏و‏ ‏گسترش‏ ‏دين‏ ‏مورد‏ ‏نظر‏ ‏خود‏ ‏انجام‏ ‏دهد‏. ‏بي‏ ‏گمان‏, ‏اگر‏ ‏اديان‏ ‏از‏ ‏چنين‏ ‏پاي‏ ‏بندي‏ ‏و‏ ‏پشتيبانيهايي‏ ‏كه‏ ‏گاه‏ ‏تا‏ ‏مـرز‏ ‏‏‏فـداكاري‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏جان‏ ‏گذشتگي‏ ‏نيز‏ ‏پيش‏ ‏مي‏ ‏رود‏, ‏بي‏ ‏بهره‏ ‏بودند‏, ‏دوران‏ ‏حـيـات‏ ‏و‏ ‏ماندگاري‏ ‏آنان‏ ‏ديري‏ ‏نمي‏ ‏پاييد‏ ‏و‏ ‏هر‏ ‏‏‏ديني‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏طـبـيـعـي‏ ‏اندكي‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏ظهور‏, ‏از‏ ‏ميان‏ ‏مي‏ ‏رفت‏, ‏همان‏ ‏گونه‏ ‏كه‏ ‏اگر‏ ‏اديـان‏ ‏بـاطل‏ ‏مي‏ ‏بودند‏ ‏و‏ ‏دور‏ ‏نمايه‏ ‏‏‏اي‏ ‏تهي‏ ‏از‏ ‏آموزه‏ ‏هاي‏ ‏كارآمد‏ ‏داشـتـند‏ ‏نيز‏, ‏دوام‏ ‏نمي‏ ‏آوردند
‏بر‏ ‏اين‏ ‏اساس‏, ‏پايندگي‏ ‏اديان‏, ‏با‏ ‏چـشـم‏ ‏پـوشـي‏ ‏از‏ ‏‏‏دورنـمايه‏ ‏و‏ ‏رسالت‏ ‏آنها‏, ‏بيش‏ ‏از‏ ‏هر‏ ‏عامل‏ ‏ديگري‏ ‏بـسـتـه‏ ‏بـه‏ ‏پـيـروي‏ ‏جدي‏ ‏و‏ ‏پشتيبانيهاي‏ ‏بي‏ ‏دريغ‏ ‏گروندگان‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏‏‏اديـان‏ ‏است‏. ‏طبيعي‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏پيروان‏ ‏هر‏ ‏دين‏ ‏و‏ ‏آييني‏, ‏تنها‏ ‏باورهاي‏ ‏خـود‏ ‏را‏ ‏بـر‏ ‏حـق‏ ‏و‏ ‏صحيح‏ ‏بدانند‏ ‏و‏ ‏اديان‏ ‏و‏
‏پلوراليزم ديني در نگاه شهيد مطهري صفحه:2
‏مذاهب‏ ‏‏‏ديگر‏ ‏را‏ ‏باطل‏ ‏و‏ ‏نارسا‏ ‏بينگارند‏. ‏اين‏ ‏گونه‏ ‏اختلافها‏ ‏و‏ ‏فرقها‏ ‏و‏ ‏ناسانيها‏ ‏و‏ ‏مرزبنديها‏, ‏تنها‏ ‏در‏ ‏بين‏ ‏اديـان‏ ‏نـيـسـت‏, ‏بـلكه‏ ‏در‏ ‏‏‏داخل‏ ‏هر‏ ‏ديني‏ ‏نيز‏ ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏گرايشها‏ ‏و‏ ‏مـذهـبـهـاي‏ ‏گـوناگوني‏ ‏وجود‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏ ‏و‏ ‏پيروان‏ ‏هر‏ ‏يك‏ ‏از‏ ‏آنها‏ ‏تـنـهـا‏ ‏‏‏مذهب‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏حق‏ ‏بدانند‏ ‏و‏ ‏مذاهب‏ ‏ديگر‏ ‏را‏ ‏باطل‏.
‏البته‏ ‏روشـن‏ ‏اسـت‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏نظر‏ ‏گروندگان‏, ‏هيچ‏ ‏گاه‏ ‏اديان‏ ‏و‏ ‏‏‏مذاهب‏ ‏ديگر‏ ‏با‏ ‏هـم‏ ‏يـكسان‏ ‏نيستند‏, ‏ممكن‏ ‏است‏ ‏پاره‏ ‏اي‏ ‏را‏ ‏نزديك‏ ‏تر‏ ‏و‏ ‏پاره‏ ‏اي‏ ‏را‏ ‏دورتـر‏ ‏از‏ ‏حـق‏ ‏بـدانند‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏پاره‏ ‏اي‏ ‏‏‏را‏ ‏باطل‏ ‏و‏ ‏پاره‏ ‏اي‏ ‏نارسا‏ ‏و‏ ‏نـاتمام‏ ‏بدانند‏. ‏اكنون‏ ‏اين‏ ‏پرسش‏ ‏مورد‏ ‏گفت‏ ‏وگوست‏ ‏كه‏ ‏آيا‏ ‏رستگاري‏ ‏و‏ ‏سـعـادت‏ ‏مـندي‏ ‏‏‏انسان‏, ‏ويژه‏ ‏پيروي‏ ‏و‏ ‏عمل‏ ‏به‏ ‏يك‏ ‏دين‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏تنها‏ ‏پـيـروان‏ ‏هـمان‏ ‏دين‏ ‏اهل‏ ‏نجات‏ ‏و‏ ‏رهاييند؟‏ ‏يا‏ ‏اين‏ ‏كه‏ ‏دين‏ ‏حق‏ ‏تنها‏ ‏‏‏يـك‏ ‏آيـيـن‏ ‏نـيـست‏ ‏دينهاي‏ ‏حق‏ ‏بسيارند‏ ‏و‏ ‏انسانها‏ ‏از‏ ‏هر‏ ‏يك‏ ‏پيروي‏ ‏كـنـنـد‏, ‏درست‏ ‏است؟‏ ‏در‏ ‏صورتي‏ ‏كه‏ ‏پذيرفتيم‏ ‏‏‏كه‏ ‏دين‏ ‏حق‏ ‏همواره‏ ‏يكي‏ ‏بـيـش‏ ‏نـيـست‏ ‏و‏ ‏ممكن‏ ‏نيست‏ ‏همه‏ ‏اديان‏ ‏بر‏ ‏حق‏ ‏باشند‏, ‏اگر‏ ‏كسي‏ ‏بدون‏ ‏داشـتـن‏ ‏ديـن‏ ‏حق‏ ‏و‏ ‏‏‏باور‏ ‏درست‏, ‏كارهاي‏ ‏نيك‏ ‏و‏ ‏شايسته‏ ‏مورد‏ ‏پسند‏ ‏و‏ ‏خواست‏ ‏شرع‏ ‏انجام‏ ‏دهد‏, ‏آيا‏ ‏كار‏ ‏او‏ ‏پاداش‏ ‏خواهد‏ ‏داشت؟‏ ‏‏
‏پـرسـشهايي‏ ‏از‏ ‏اين‏ ‏دست‏, ‏مدتهاست‏ ‏كه‏ ‏محققان‏ ‏و‏ ‏انديشه‏ ‏وران‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏انديشه‏ ‏وا‏ ‏داشته‏ ‏و‏ ‏بحثهايي‏ ‏هم‏ ‏ارأه‏ ‏شده‏ ‏است‏. ‏‏
‏شـهـيـد‏ ‏مرتضي‏ ‏مطهري‏ ‏از‏ ‏طرح‏ ‏كنندگان‏ ‏نخستين‏ ‏اين‏ ‏بحث‏ ‏به‏
‏پلوراليزم ديني در نگاه شهيد مطهري صفحه:3
‏شمار‏ ‏مي‏ ‏رود‏ ‏كه‏ ‏مي‏ ‏نويسد‏: ‏‏
‏‏‏(… ‏آيـا‏ ‏ديـني‏ ‏غير‏ ‏دين‏ ‏اسلام‏ ‏مقبول‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏دين‏ ‏مقبول‏, ‏منحصر‏ ‏بـه‏ ‏اسـلام‏ ‏است؟‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏عبارت‏ ‏ديگر‏,‏ ‏آيا‏ ‏آنچه‏ ‏لازم‏ ‏‏‏است‏ ‏فقط‏ ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏انسان‏ ‏يك‏ ‏ديني‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏ ‏و‏ ‏حداكثر‏ ‏اين‏ ‏است‏ ‏كه‏ ‏آن‏ ‏دين‏ ‏منتسب‏ ‏بـه‏ ‏يـكـي‏ ‏از‏ ‏پيغمبران‏ ‏‏‏آسماني‏ ‏باشد‏ ‏و‏ ‏ديگر‏ ‏فرق‏ ‏نمي‏ ‏كند‏ ‏كه‏ ‏كدام‏ ‏يـك‏ ‏از‏ ‏اديان‏ ‏آسماني‏ ‏باشد‏, ‏مثلا‏ ‏مسلمان‏ ‏يا‏ ‏مسيحي‏ ‏يا‏ ‏يهودي‏ ‏و‏ ‏حتي‏ ‏‏‏مجوسي‏ ‏باشد؟‏ ‏يا‏ ‏اين‏ ‏كه‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏زمان‏ ‏دين‏ ‏حق‏ ‏يكي‏ ‏بيش‏ ‏نيست؟‏)
‏اسـتـاد‏ ‏شهيد‏ ‏در‏ ‏كنار‏ ‏اين‏ ‏بحث‏, ‏مساله‏ ‏كارهاي‏ ‏نيك‏ ‏‏‏نامسلمانان‏ ‏را‏ ‏بـه‏ ‏شـرح‏ ‏بـحث‏ ‏كرده‏ ‏است‏: ‏اگر‏ ‏كسي‏ ‏بدون‏ ‏باور‏ ‏به‏ ‏دين‏ ‏حق‏, ‏كار‏ ‏نيك‏ ‏پـذيـرفـتـه‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏مورد‏ ‏امضاي‏ ‏‏‏دين‏ ‏حق‏ ‏را‏ ‏انجام‏ ‏دهد‏, ‏آيا‏ ‏كار‏ ‏او‏ ‏پـاداش‏ ‏خـواهـد‏ ‏داشـت‏, ‏يـا‏ ‏نـه؟‏ ‏و‏ ‏آيـا‏ ‏شرط‏ ‏پاداش‏ ‏داشتن‏ ‏كارهاي‏ ‏شايسته‏, ‏ايمان‏ ‏‏‏به‏ ‏دين‏ ‏حق‏ ‏است‏ ‏يا‏ ‏نه؟‏ ‏در‏ ‏دو‏, ‏سـه‏ ‏دهـه‏ ‏اخير‏, ‏بويژه‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏پيروزي‏ ‏انقلاب‏ ‏اسلامي‏, ‏شماري‏, ‏بـا‏ ‏تـرجـمـه‏ ‏آثار‏ ‏‏‏متكلمان‏ ‏و‏ ‏فيلسوفان‏ ‏غربي‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏باب‏ ‏و‏ ‏بازگو‏ ‏كـردن‏ ‏انـديـشه‏ ‏هاي‏ ‏آنان‏, ‏به‏ ‏اين‏ ‏گونه‏ ‏بحثها‏ ‏در‏ ‏محفلهاي‏ ‏علمي‏ ‏و‏ ‏‏‏دانـشـگـاهـي‏ ‏دامـن‏ ‏زده‏ ‏اند‏. ‏به‏ ‏نظر‏ ‏مي‏ ‏رسد‏, ‏دست‏ ‏كم‏, ‏شماري‏ ‏از‏ ‏ايـنـان‏ ‏بـه‏ ‏انـگيزه‏ ‏هاي‏ ‏سياسي‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏هدف‏ ‏شبهه‏ ‏‏‏افكني‏ ‏و‏ ‏سست‏ ‏كردن‏ ‏پـايـه‏ ‏هـاي‏ ‏ايمان‏ ‏اسلامي‏ ‏در‏ ‏جوانان‏ ‏وارد‏ ‏اين‏ ‏ميدان‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏مسأل‏ ‏كـهـنـه‏ ‏و‏ ‏چند‏ ‏دهه‏ ‏پيش‏ ‏اروپا‏ ‏‏‏را‏ ‏با‏ ‏تفسيرها‏ ‏و‏ ‏تحليل‏ ‏و‏ ‏بررسيهاي
‏پلوراليزم ديني در نگاه شهيد مطهري صفحه:4
‏ ‏نـادرسـت‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏قـالـبـهـاي‏ ‏جـديد‏ ‏قرار‏ ‏داده‏ ‏اند‏ ‏و‏ ‏مي‏ ‏خواهند‏ ‏با‏ ‏دسـتاويزهاي‏ ‏‏‏سست‏ ‏به‏ ‏متون‏ ‏ديني‏ ‏و‏ ‏بهره‏ ‏گيري‏ ‏از‏ ‏سروده‏ ‏هاي‏ ‏شاعران‏ ‏و‏ ‏قـطـعـه‏ ‏هاي‏ ‏ادبي‏ ‏و‏ ‏عرفاني‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏معيارها‏ ‏و‏ ‏ترازهاي‏ ‏‏‏اسلامي‏ ‏نـيـز‏ ‏سازوار‏ ‏جلوه‏ ‏دهند‏, ‏حتي‏ ‏شماري‏ ‏از‏ ‏مدعيان‏ ‏روشنفكري‏ ‏به‏ ‏دروغ‏ ‏بـه‏ ‏عـالماني‏ ‏پيرايه‏ ‏بسته‏ ‏اند‏ ‏كه‏ ‏آنان‏ ‏حق‏ ‏‏‏را‏ ‏ويژه‏ ‏يك‏ ‏شريعت‏ ‏نمي‏ ‏دانند‏.
‏در‏ ‏ايـن‏ ‏نوشتار‏, ‏برآنيم‏ ‏گذري‏ ‏و‏ ‏نظري‏ ‏بر‏ ‏انديشه‏ ‏هاي‏ ‏انديشه‏ ‏ور‏ ‏و‏ ‏فـيـلـسـوف‏ ‏بـزرگ‏ ‏‏‏دنياي‏ ‏اسلام‏, ‏شهيد‏ ‏مرتضي‏ ‏مطهري‏ ‏و‏ ‏بهره‏ ‏گيري‏ ‏از‏ ‏ديـدگاههاي‏ ‏وي‏ ‏در‏ ‏اين‏ ‏زمينه‏, ‏داشته‏ ‏باشيم‏ ‏و‏ ‏درستي‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏‏‏نادرستي‏ ‏پـلـورالـيـزم‏ ‏ديـنـي‏ ‏و‏ ‏تـكـثـرگرايي‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏بوته‏ ‏بحث‏ ‏بگذاريم‏ ‏و‏ ‏پـيـامـدهاي‏ ‏تكثرگرايي‏ ‏ديني‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ‏‏‏بگذرانيم‏ ‏ولي‏ ‏پيش‏ ‏از‏ ‏آن‏, ‏بـايـسـتـه‏ ‏اسـت‏ ‏بـه‏ ‏مـعناي‏ ‏پلوراليزم‏ ‏در‏ ‏فرهنگ‏ ‏غرب‏ ‏و‏ ‏كاربرد‏ ‏و‏ ‏قـرأـتـهـاي‏ ‏گـونـاگون‏ ‏‏‏آن‏ ‏اشاره‏ ‏كنيم‏ ‏و‏ ‏گونه‏ ‏هاي‏ ‏پلوراليزم‏ ‏را‏ ‏يادآور‏ ‏شويم‏.‏‏
‏معناي‏ ‏پلوراليزم
‏پـلوراليزم‏ ‏از‏ ‏ريشه‏ Plural‏ ‏به‏ ‏معناي‏ ‏جمع‏, ‏فزوني‏ ‏و‏ ‏پرشمار‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏فـرهـنـگ‏ ‏هـاي‏ ‏‏‏انـگـليسي‏ ‏به‏ ‏معناي‏ ‏جمع‏ ‏گرايي‏, ‏چند‏ ‏گانگي‏ ‏و‏ ‏تـكثرگرايي‏ ‏به‏ ‏كار‏ ‏رفته‏ ‏است‏. ‏همچنين‏ ‏به‏ ‏حكومتهاي‏ ‏أتلافي‏ ‏كه‏ ‏از‏ ‏‏‏چـند‏ ‏حزب‏, ‏گاه‏ ‏مخالف‏ ‏هم‏ ‏به‏ ‏وجود