تحقیق درباره آیا ارتداد كیفر حد دارد؟

تحقیق درباره آیا ارتداد كیفر حد دارد؟

توضیحات :
تحقیق درباره آیا ارتداد كیفر «حدّ» دارد؟ در قالب Word قابل ویرایش .تعداد صفحه 74.

بخشی از متن:
آیا ارتداد كیفر «حدّ» دارد؟
محمد سروش
«تأملى بر ماهیت كیفر ارتداد»
یكى از تحقیقاتى كه در مركز تحقیقات علمى دبیرخانه مجلس خبرگان رهبرى اخیراً پایان یافته است موضوع «آزادى عقیده» مى‏باشد. در دو فصل نخست این تحقیق، مبانى معرفتى آزادى عقیده، اصول آزادى عقیده در غرب، آزادى ایمان و آزادى عقل مورد بررسى قرار گرفته است. بررسى آزادى تغییر عقیده و ماهیت كیفر ارتداد، كه پیش روى دارید سومین فصل این پژوهش مى‏باشد. كتاب دین و دولت در اندیشه اسلامى كه تا كنون جوایزى را به خود اختصاص داده است، تحقیق دیگرى از نویسنده محترم است كه براى مركز تحقیقات علمى انجام گرفته و در سال 78 منتشر شده است.
كسانى كه از آزادى عقیده از منظر دین دفاع مى‏كنند و بر مبناى اعتقادات اسلامى به توجیه و تحلیل آن مى‏پردازند، بلافاصله با این سؤال مواجه مى‏شوند كه آیا در اسلام آزادى تغییر عقیده از اسلام به كفر پذیرفته شده است؟ و آنان كه قصد بازگشت علنى از اسلام را داشته باشند با هیچ گونه محدودیت و مضیقه‏اى روبه‏رو نمى‏شوند و مرتدان از گزند عقوبت در امان مى‏مانند؟
آزادى عقیده، متضمّن چند آزادى است:
الف) آزادى براى نفى هر گونه عقیده؛
ب) آزادى براى قبول هر گونه عقیده؛
ج) آزادى براى تغییر هر عقیده به عقیده دیگر.
ایجاد محدودیت در هر یك از این موارد سه گانه، آزادى عقیده را با دشوارى مواجه مى‏سازد و چون در بخش سوم، ورود به اسلام مجاز، ولى خروج از آن ممنوع و تحت عنوان «ارتداد» قابل پیگرد و مجازات است، لذا چگونه مى‏توان گفت كه در اسلام آزادى عقیده به شكل كامل مورد حمایت و تأیید قرار گرفته است؟
در اینجا باید به بررسى موضوع ارتداد و رابطه آن با آزادى عقیده بپردازیم. البته مسأله ارتداد در فقه اسلامى موضوعى كهن، و به ویژه در فقه شیعه، داراى بحثهاى متنوع و فراوانى است كه به فروع و جزئیات آن نمى‏توان پرداخت. فقهاى گذشته در كتاب الطهاره، كتاب الارث، كتاب النكاح و كتاب الحدود، به شكل مبسوطى به این مسایل پرداخته‏اند. آنچه در این تحقیق، از اولویت و اهمیت بیشترى برخوردار است، بررسى مجازات مرتد از زاویه آزادى عقیده است، لذا از طرح مسایل دیگر ارتداد چشم‏پوشى مى‏شود.
در آغاز به دیدگاههاى متنوعى كه در باره كیفر مرتد وجود دارد و تحلیلهاى گوناگونى كه از حدّ مرتد ارائه شده است مى‏پردازیم و پس از نقد و بررسى، به ارائه نظریه‏اى كه ترجیح داده مى‏شود، خواهیم پرداخت.
ارتداد از موضوعاتى است كه در ادیان مختلف، به عنوان «جرم» شناخته شده است و برخى حقوقدانان بر این باورند كه «در همه ادیان» جرم شمرده مى‏شود.(1)در عصر ساسانیان در مزدائیزم هم براى آن كیفرى در قوانین پیش‏بینى كرده بودند، چنانكه فردوسى مى‏گوید:
كه زردشت گوید به استا و زند
كه هر كس كه از كردگار بلند
به پیچد به یكسال پندش دهید
همان مایه سودمندش دهید
پس از سال اگر او نیاید به راه
كشیدش به خنجر به فرمان شاه
در متون مقدس مسیحیت نیز فراوان از قتل كسانى كه دین را رها كنند سخن به میان آمده است.(2) با توجه به شواهدى كه از ادیان مختلف در این باره وجود دارد، مجازات مرتد را «ماده‏اى مشترك» در همه قوانین ادیان باید دانست.(3) از این‏رو كسانى كه به یكى از ادیان اعتقاد داشته و بر باورهاى مذهبى پاى‏بند باشند، قهراً با این پرسش روبه‏رو خواهند بود كه آیا ارتداد با آزادى عقیده سازگار است؟
و…

فهرست مطالب :
آیا ارتداد كیفر «حدّ» دارد؟ 1
«تأملى بر ماهیت كیفر ارتداد» 1
رویكرد انكار 3
رویكرد تحلیل 8
الف) گرایش سیاسى 9
ب) گرایش اجتماعى 10
ج) گرایش فردى 12
رویكرد تقیید 14
كیفر ارتداد، حكم حكومتى 26
حكم حكومتى و شیوه بازشناسى آن 27
بررسى ماهوى حكم مرتد 32
الف) فضاى صدور حكم قتل مرتد 32
ب) قواعد كلّى در باره مرتد 37
ج) شرایط مختلف ارتداد 43
ماهیّت تعزیرى حكم مرتد 49
1- به كار نگرفتن تعبیر «حدّ» در روایات: 50
2- تعبیرات فقها در باره كیفر مرتد 50
3- انعطاف‏پذیرى كیفر مرتد در قرآن: 51
4- انعطاف‏پذیرى كیفر مرتد در روایات: 53
نگاه نهایى 57
پى نوشت ها: 61
حکومت اسلامی شماره 19 72