تحقیق تاریخ چاپ و چاپخانه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 8 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

1
‏تاریخ ‏چاپ ‏و ‏چاپخانه
‏یازدهم ‏شهریور، ‏روز ‏صنعت ‏چاپ ‏است. ‏بی ‏تردید ‏چاپ ‏در ‏سرنوشت ‏بشر ‏و ‏تمدن ‏بشری ‏تاثیر ‏به ‏سزایی ‏داشته ‏است. ‏همان ‏گونه ‏كه ‏در ‏این ‏نوشته ‏خواهیم ‏دید، ‏چگونگی ‏پیدایش ‏صنعت ‏چاپ- ‏با ‏آن ‏كه ‏غربی ‏ها ‏آن ‏را ‏به ‏نام ‏خود ‏می ‏دانند- ‏چندان ‏آشكار ‏و ‏بدیهی ‏نیست، ‏اما ‏به ‏گفته ‏ای ‏باید ‏كشور ‏چین ‏را ‏مبدأ ‏آغاز ‏چاپ ‏دانست. ‏در ‏ایران ‏نیز ‏ظهور ‏صنعت ‏چاپ ‏و ‏ورود ‏چاپخانه، ‏به ‏دورانی ‏بیش ‏از ‏صد ‏سال ‏بازمی ‏گردد. ‏برخی ‏چاپ ‏در ‏ایران ‏را ‏به ‏دوران ‏مغول ‏مربوط ‏می ‏دانند. ‏با ‏این ‏حال، ‏صنعت ‏چاپ ‏به ‏شكل ‏جدید ‏به ‏دوره ‏قاجار ‏بازمی ‏گردد. ‏مقاله ‏ای ‏كه ‏می ‏خوانید، ‏نگاهی ‏است ‏به ‏این ‏موضوعات ‏و ‏تحول ‏و ‏تطور ‏چاپ ‏و ‏چاپخانه ‏در ‏تاریخ.
‏قبل ‏از ‏اختراع ‏چاپ، ‏كتاب ‏ها ‏را ‏با ‏دست ‏تكثیر ‏می ‏كردند. ‏در ‏آتن، ‏اسكندریه ‏و ‏روم، ‏عده ‏ای ‏از ‏نسّاخان، ‏شاهكارهای ‏ادبی ‏را ‏استنساخ ‏می ‏كردند ‏و ‏این ‏كار ‏در ‏سراسر ‏قرون ‏وسطی ‏ادامه ‏داشت. ‏كتاب ‏به ‏اندازه ‏ای ‏گرانبها ‏بود ‏كه ‏تعداد ‏كمی ‏از ‏مردم ‏توانایی ‏تهیه ‏آن ‏را ‏داشتند. ‏در ‏نتیجه، ‏در ‏عصر ‏كاوش ‏و ‏پیشرفت، ‏امكان ‏خواندن ‏و ‏پژوهش ‏محدود ‏بود. ‏در ‏بیشتر ‏دوران ‏قرون ‏وسطی، ‏كاغذ ‏پوست ‏گوسفند ‏و ‏گوساله ‏به ‏كار ‏می ‏رفت. ‏از ‏یك ‏قرن ‏پیش ‏از ‏شارلمانی، ‏دیگر ‏پاپیروس ‏مورد ‏استفاده ‏قرار ‏نگرفت. ‏مسلم ‏است ‏كه ‏كاغذ ‏برای ‏اولین ‏بار ‏از ‏جهان ‏اسلام ‏به ‏اروپا ‏راه ‏یافت ‏زیرا ‏كاغذ، ‏اولین ‏بار ‏در ‏آن ‏دسته ‏از ‏سرزمین ‏های ‏مدیترانه ‏كه ‏با ‏سرزمین ‏های ‏اسلامی
2
‏تماس ‏مداوم ‏داشتند ‏دیده ‏شده ‏است. ‏مسلمین، ‏راز ‏تولید ‏كاغذ ‏را ‏از ‏چینی ‏ها ‏آموخته ‏بودند.
‏برای ‏ساختن ‏كاغذ، ‏الیاف ‏گیاهی ‏را ‏خرد ‏و ‏خمیر ‏می ‏كردند، ‏خمیر ‏را ‏به ‏صورت ‏لایه ‏ای ‏نازك ‏و ‏یكنواخت ‏روی ‏صفحه ‏ای ‏یا ‏پارچه ‏ای ‏پهن ‏می ‏كردند ‏و ‏می ‏فشردند ‏تا ‏آبش ‏گرفته ‏شود ‏و ‏آنگاه ‏الیاف ‏را ‏در ‏هم ‏می ‏فشردند. ‏حوالی ‏پایان ‏قرون ‏وسطی- ‏به ‏ویژه ‏هنگامی ‏كه ‏چاپ ‏متداول ‏گردید- ‏كاربرد ‏كاغذ، ‏جایگزین ‏كاربرد ‏پوست ‏و ‏كاغذ ‏پوست ‏شد. ‏منشا ‏هنر ‏چاپ ‏را ‏باید ‏در ‏چین ‏جست ‏وجو ‏كرد، ‏گرچه ‏اشپیل ‏فوگل ‏در ‏كتاب ‏خود ‏هیچ ‏اشاره ‏ای ‏به ‏نقش ‏مشرق ‏زمین ‏و ‏به ‏طور ‏اخص، ‏چین ‏در ‏ابداع ‏چاپ ‏ننموده ‏است ‏و ‏آن ‏را ‏از ‏مهمترین ‏ابداعات ‏فناوری ‏تمدن ‏غربی ‏می ‏شمارد، ‏اما ‏بسیاری ‏از ‏مورخان ‏و ‏نویسندگان ‏همانند ‏هنری ‏لوكاس، ‏نقش ‏چین ‏را ‏در ‏چاپ ‏نادیده ‏نگرفته ‏اند ‏و ‏بر ‏این ‏باورند ‏كه ‏این ‏هنر ‏از ‏چین ‏به ‏اروپای ‏غربی ‏رسیده ‏است. ‏به ‏این ‏ترتیب، ‏مراحل ‏تحول ‏چاپ ‏در ‏هاله ‏ای ‏از ‏ابهام ‏قرار ‏دارد، ‏اما ‏براساس ‏آنچه ‏عبدالحسن ‏آذرنگ ‏در ‏كتاب ‏خود ‏می ‏نویسد: ‏«‏در ‏حدود ‏سال ‏۱۰۴۰ ‏میلادی، ‏كیمیاگری ‏چینی ‏به ‏نام ‏«‏پی ‏شنگ‏» ‏از ‏گل ‏و ‏نوعی ‏چسب ‏مخصوص، ‏تركیبی ‏به ‏وجود ‏آورد ‏و ‏با ‏آن ‏حروفی ‏متحرك ‏ساخت ‏و ‏سپس ‏این ‏حروف ‏را ‏پخته ‏و ‏سفت ‏كرد. ‏پی ‏شنگ ‏حروف ‏را ‏كنار ‏هم ‏قرار ‏می ‏داد ‏و ‏با ‏وسیله ‏ای ‏فلزی ‏محكم ‏می ‏كرد ‏و ‏بر ‏روی ‏آن ‏مخلوطی ‏از ‏رزین، ‏موم ‏و ‏خاكستر ‏می ‏مالید ‏و ‏صفحه ‏حروف ‏را ‏به ‏آرامی ‏حرارت ‏می ‏داد. ‏پس ‏از ‏انتقال ‏نقش ‏صفحه ‏بر ‏كاغذ
3
‏و ‏تكثیر ‏آن، ‏باز ‏حروف ‏را ‏به ‏آرامی ‏حرارت ‏می ‏داد ‏و ‏از ‏هم ‏جدا ‏می ‏كرد ‏كه ‏این ‏ابتكار ‏پی ‏شنگ ‏را ‏راه ‏حل ‏حروفچینی ‏با ‏حروف ‏متحرك ‏می ‏دانند‏».
‏از ‏سده ‏دوازدهم ‏به ‏بعد، ‏صنعت ‏چاپ ‏در ‏غرب ‏با ‏كمك ‏قالب ‏های ‏چوبی ‏و ‏حكاكی ‏دستی ‏صورت ‏گرفته ‏بود، ‏اما ‏آنچه ‏در ‏سده ‏پانزدهم ‏ابداع ‏محسوب ‏شد، ‏عبارت ‏بود ‏از ‏تكمیل ‏دستگاه ‏چاپ ‏فلزی ‏و ‏متحرك ‏كه ‏نسخه ‏های ‏فراوانی ‏را ‏با ‏سرعت ‏بیشتر ‏چاپ ‏می ‏كرد. ‏تحول ‏در ‏صنعت ‏چاپ ‏تا ‏رسیدن ‏به ‏دستگاه ‏فلزی ‏را ‏باید ‏یك ‏روند ‏تدریجی ‏به ‏حساب ‏آورد ‏كه ‏در ‏فاصله ‏سال ‏های ‏۱۴۴۵ ‏تا ‏۱۴۵۰ ‏میلادی ‏به ‏اوج ‏رسید. ‏یوهانس ‏گوتنبرگ ‏اهل ‏مانیتس، ‏نقش ‏مهمی ‏را ‏در ‏تكمیل ‏این ‏صنعت ‏ایفا ‏كرد. ‏«‏انجیل ‏گوتنبرگ‏» ‏كه ‏در ‏سال ‏۱۴۵۵ ‏یا ‏۱۴۵۶ ‏میلادی ‏به ‏پایان ‏رسید، ‏اولین ‏كتاب ‏واقعی ‏محصول ‏نوع ‏چاپ ‏متحرك ‏بود. ‏در ‏نیمه ‏دوم ‏سده ‏پانزدهم، ‏چاپ ‏جدید ‏به ‏سرعت ‏در ‏اروپا ‏رواج ‏یافت. ‏چاپخانه ‏ها ‏در ‏دهه ‏۱۴۶۰ ‏میلادی ‏در ‏سراسر ‏خاك ‏امپراتوری ‏مقدس ‏روم ‏تاسیس ‏شد ‏و ‏با ‏گذشت ‏ده ‏سال، ‏به ‏ایتالیا، ‏فرانسه، ‏اسپانیا ‏و ‏اروپای ‏شرقی ‏رسید؛ ‏مخصوصاً ‏ونیز ‏كه ‏به ‏مركز ‏چاپ ‏معروف ‏شد ‏و ‏تعداد ‏چاپگران ‏این ‏شهر ‏تا ‏سال ‏۱۵۰۰ ‏میلادی ‏به ‏قریب ‏صد ‏تن ‏بالغ ‏شدند ‏و ‏حدود ‏دو ‏میلیون ‏جلد ‏كتاب ‏در ‏آنجا ‏به ‏چاپ ‏رسید.
‏اما ‏در ‏ایران؛ ‏رافائل ‏دومان ‏در ‏خاطرات ‏خود ‏می ‏نویسد: ‏«‏به ‏خاطر ‏نبودن ‏صنعت ‏چاپ، ‏كتاب ‏در ‏اینجا‏ ‏(‏ایران‏)‏خیلی ‏گران ‏اس‏ت. ‏قیمت ‏كتاب ‏بر ‏حسب ‏سطور ‏كتاب ‏تعیین‏ ‏می ‏شود. ‏محتوای ‏كتاب ‏در ‏تعیین ‏قیمت ‏آن ‏هیچ ‏تاثیری ‏ندارد. ‏یك ‏كتاب ‏با ‏هزار ‏سطر
4
‏به ‏قیمت ‏دو ‏عباسی ‏فروخته ‏می ‏شود. ‏اگر ‏با ‏خط ‏خوش ‏نوشته ‏شود، ‏تا ‏۵ ‏عباسی ‏قیمت ‏دارد‏».
‏در ‏هر ‏صورت ‏ورود ‏واژه ‏چاپ ‏به ‏زبان ‏فارسی ‏را ‏به ‏اواخر ‏قرن ‏هفتم ‏هجری ‏و ‏به ‏زمان ‏سلطنت ‏گیخاتوخان ‏پسر ‏اباقاخان ‏مغول ‏نسبت ‏می ‏دهند ‏و ‏آن ‏پول ‏كاغذی ‏بوده ‏كه ‏به ‏آن ‏چاو ‏یا ‏كااو (Cao) ‏می ‏گفتند. ‏برخی ‏هم ‏برآنند ‏كه ‏واژه ‏چاپ، ‏همان ‏چهاپ ‏یا ‏چهاپه ‏كه ‏در ‏زبان ‏هندی ‏به ‏مفهوم ‏مهری ‏بوده ‏كه ‏بر ‏روی ‏پارچه ‏می ‏زدند ‏و ‏آن ‏را ‏منقو‏ش ‏می ‏ساختند، ‏بوده ‏است.
‏در ‏سال ‏۱۶۴۰ ‏میلادی ‏در ‏دوره ‏صفویه، ‏بازرگانی ‏ارمنی ‏كه ‏از ‏ارامنه ‏ساكن ‏آمستردام ‏بود، ‏دستگاه ‏چاپی ‏را ‏با ‏حروف ‏ارمنی ‏خریداری ‏و ‏به ‏جلفای ‏اصفهان ‏وارد ‏كرد. ‏به ‏دنبال ‏آن، ‏عده ‏ای ‏از ‏بزرگان ‏و ‏پادشاهان ‏صفوی ‏به ‏فكر ‏ایجاد ‏چاپخانه ‏با ‏حروف ‏فارسی ‏و ‏عربی ‏افتادند ‏كه ‏پس ‏از ‏چندی ‏به ‏فراموشی ‏سپرده ‏شد ‏تا ‏دوران ‏عباس ‏میرزای ‏نایب ‏السلطنه ‏كه ‏اولین ‏چاپخانه ‏سربی ‏با ‏حروف ‏فارسی ‏و ‏عربی ‏توسط ‏میرزا ‏زین ‏العابدین ‏در ‏تبریز ‏دائر ‏شد ‏و ‏اولین ‏كتاب ‏منتشرشده ‏آن، ‏رساله ‏جهادیه ‏میرزاعیسی ‏خان ‏قائم ‏مقام ‏بود ‏كه ‏در ‏سال ‏۱۲۳۳ ‏در ‏جریان ‏جنگ ‏ایران ‏و ‏روسیه ‏و ‏پس ‏از ‏عهدنامه ‏گلستان ‏به ‏چاپ ‏رسید. ‏این ‏رساله ‏حاوی ‏فتاوای ‏جهاد ‏علمای ‏آن ‏زمان ‏بود. ‏در ‏همین ‏چاپخانه ‏كتاب ‏«‏مآثرالسلطانیه‏» ‏و ‏بعضی ‏كتب ‏دیگر ‏از ‏جمله ‏«‏رساله ‏آبله ‏كوبی‏» ‏به ‏طبع ‏رسیده ‏است.