تحقیق بررسی وضعیت تحقیقات اجتماعی در دانشگاههای کشور 30 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 35 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏2
‏بررسی وضعیت تحقیقات اجتماعی در دانشگاههای‏ ‏کشور
‏چکیده : درجهان امروز، پژوهش و میزان اعتبارات اختصاص یافته به ‏آن در هر کشوری، یکی از شاخص های توسعه یافتگی آن کشور بشمار می رود. در دهه های ‏اخیر درکشورما هرچند که گامهای مؤثری دراین زمینه برداشته شده است اما هنوز با ‏استاندارهای جهانی فاصله زیادی وجود دارد. 
‏دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی از دیر باز نقش آموزش و پژوهش را ‏توامأ به عهده داشته اند بگونه ای که بزرگترین تحقیقات وتتبعات علمی درسطح جهانی ‏ونیز در ایران از سوی مراکز آموزش عالی و بوسیلۀ دانشگاهیان صورت گرفته است . با ‏این وجود در انجام تحقیقات بطور اعم و تحقیقات اجتماعی بطوراخص مشکلات و موانعی جدی ‏وجود دارد که بدون رفع آنها ، بهینه سازی و کارآیی پژوهش های علمی در فرایند توسعه ‏، ناممکن می نماید . در این مقاله سعی بر این است که ضمن مروری گذرا بر تاریخچۀ ‏پژوهش های اجتماعی درایران ، عمده ترین نارسایی های آنرا از جنبه های مختلف روش ‏شناختی ، سازماندهی ، اعتبارات و نیروی انسانی مورد ارزیابی قرارداده و پیشنهادات ‏کاربردی دراین زمینه ها ارائه نماید .
‏واژگان کلیدی :  ‏پژوهش دردانشگاهها ، اعتبارات ‏پژوهشی ، موانع ومشکلات در امر پژوهش ، تحقیقات اجتماعی ، نقش پژوهش در فرایند ‏توسعه ، امکانات پژوهشی
‏مقدمه :
 ‏درآستانۀ قرن بیست ویکم ‏کشورهای مختلف جهان بطورفزاینده ای به سمت پیشرفت و توسعه گام برمی دارند و دراین ‏راه هرروز بررقابت درکسب شاخص های توسعه یافتگی گوی سبقت را ازیکدیگرمی ربایند. این ‏درحالی است که کشورما دربسیاری ازمعیارهای تعیین کننده درامرتوسعه دروضعیت نامطلوبی ‏قرارگرفته است . یکی از شاخص های توسعه یافتگی رامیزان توجه به تحقیق وسرمایه گذاری ‏درآن می دانند . هرچند به نظرمی رسد که تحقیقات درزمینه های صنعت وتکنولوژی و علوم ‏پایه است که بطور مستقیم نتایج خود را در توسعه اقتصادی و صنعتی
‏3
‏ ‏ نشان می دهد ، اما ‏تجربه نشان داده است که حتی اگر بودجه وامکانات کافی درجهت تحقیق وتوسعۀ علوم پایه ‏وفنی درنظرگرفته شود ، بدون تمهیدات ساختاری درعرصه های اجتماعی وانسانی و اتخاذ ‏راهکارهای مناسب سیاسی ، حقوقی و اخلاقی ، این امکانات نمی توانند بازدهی وبهره وری ‏مورد انتظار رادرتوسعۀ پایدارو همه جانبه درپی داشته باشند . بسیاری ازکارشناسان ‏وصاحبنظران معتقدند که تحقیقات درعلوم اجتماعی است که می تواند مشکلات اجتماعی ‏راشناسایی نموده وراه حل های مناسب برای زدودن آنها رابه کارگزاران ، مسئولین ‏ورهبران سیاسی واجتماعی نشان دهد . در این راستا دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی از ‏دیر باز نقش آموزش و پژوهش را توامأ در سراسر گیتی به عهده داشته اند . درقرون اخیر ‏نیز بزرگترین تحقیقات وتتبعات علمی نیز از مراکز آموزش عالی بیرون آمده است . از آن ‏هنگام که ” جامعه شناسی ” بوسیلۀ اگوست کنت فرانسوی پا به عرصۀ علوم گذاشت و داعیۀ ‏بررسی مسائل و معضلات اجتماعی را از طریق علمی سر داد تا کنون ، این رشته از علوم ‏انسانی نقش زیادی در به عهده گرفتن تحقیقات اجتماعی داشته است .
‏در واقع تفکر جامعه شناسی به‏ ‏ دنبال تفکر اجتماعی و فلسفۀ تاریخ ‏تحت شرایط و ضرورتهای خاصی پدید آمد. هرچند تفکرات اجتماعی و تحقیق در مورد مسائل ‏جامعه درشرق بوجود آمد اما شرایط خاص اجتماعی غرب پس از رنسانس ، انقلاب صنعتی و ‏تحولات اجتماعی و سیاسی و توسعۀ مؤسسات علمی و مراکز آموزشی و پژوهشی در اروپا بود ‏که باعث بوجود آمدن رشتۀ جامعه شناسی و بدنبال آن انجام تحقیقات اجتماعی به روش ‏علمی شد . در قرون نوزدهم و بیستم تحقیقات اجتماعی در کشورهای غربی نقش بسزایی در ‏شناخت مسائل اجتماعی ناشی از مدرنیسم و نظام صنعتی داشته اند . در این کشورها ، ‏دانشگاهها که همواره هم تولید کنندۀ پژوهشگران اجتماعی‏ ‏ وهم مرکزی برای پژوهش های ‏اجتماعی بوسیلۀ اساتید با تجربه و متخصص در رشته های علوم اجتماعی هستند ، همواره ‏بزرگترین آثار تحقیقی علمی را به ثمر رسانده و راهنمای مجریان و تصمیم گیرندگان ‏اجرایی بوده اند . درکشورهای توسعه نیافته ازجمله ایران که از حدود نیم قرن پیش ، ‏گام درمسیر توسعه یافتگی و استقرار‏ ‏ نهادهای متناسب با زندگی مدرن و نظام صنعتی ‏گذاشته است نیز طبعأ مراکز آموزش عالی و دانشگاهها‏ ‏ نقش تعیین کننده ای درانجام ‏تحقیقات اجتماعی دارا می باشند . در این مقاله سعی خواهدشد تا ضمن بررسی وضعیت ‏تحقیقات‏ ‏ اجتماعی در دانشگاههای کشور در دهه های گذشته ، وضعیت را درحال حاضر ‏مطالعه نموده و پیشرفتها و کاستی ها ی آنرا از جنبه های مختلف از نظر بگذرانیم .
‏3
‏اهمیت و‏ ‏ ضرورت تحقیقات اجتماعی در فرایند توسعه  
‏کشورما از یک طرف به عنوان یکی از کشورهای درحال توسعه ، دارای مسائل و مشکلات ‏خاص این کشورهاست که ناشی از پشت سر گذاشتن نظام سنتی و پیش رو داشتن نظام صنعتی و ‏مدرن می باشد . همانگونه که کشورهای غربی درقرن نوزدهم مسائل اجتماعی ناشی از ورود ‏به دنیای مدرن‏ ‏ را داشتند ، کشورما نیز همچون سایر کشورهای جهان سوم در نیم قرن ‏اخیر با این مشکلات مواجه بوده است . مسلمأ وظیفۀ پژوهشگران و دانش آموختگان علوم ‏اجتماعی است که این مسائل را شناسایی نموده و رهنمودهای لازم را به مجریان و تصمیم ‏گیرندگان ارائه دهند . از طرف دیگر پس از انقلاب اسلامی درکشورمان درسال ‏۱۳۵۷‏، ‏نهادهای سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی درایران دارای تحولاتی شدند‏ ‏ که‏ ‏ متعاقب آن مواجه ‏با بروز مسائل اجتماعی زیادی بوده ایم . تحقیقات اجتماعی می توانند نقش عمده ای ‏درشناخت تغییرات حاصل از انقلاب و وقایع بعد از آن در کشورمان داشته باشند . مسلمأ ‏دانشگاهها در کشور ما وظیفۀ مهمی از این نظر دارا می باشند . با گسترش نظام آموزش ‏عالی در دهه های اخیر درکشور، دانشگاه ها علاوه بر نشر دانش و تربیت نخبگان در رشته ‏های مختلف ، وظیفۀ تولید علم را از طریق پژوهش و تحقیق نیز به عهده دارند ؛ چه ‏اینکه دراین نهاد علمی است که اساتید با تجربه و دانش آموخته و مجهز به روشهای علمی ‏مشغول به کار می باشند و می توانند از آموخته های خود علاوه بر نشر دانش و انتقال ‏آنها به دانشجویان ، با اجرای پروژه های تحقیقی و بکار بستن روشهای علمی ، معضلات ‏اجتماعی را مورد بررسی قرار داده و نقش خود را درهدایت جامعه و مسئولین ایفاء ‏نمایند . امروزه مسائل اجتماعی ازچنان پیچیدگی برخوردارند که بدون آگاهی و تجهیز به ‏دست آوردهای علمی نمی توان راه به شناخت وبررسی اینگونه مسائل برد . دراین مقاله ‏برآنیم که نقش دانشگاه و دانشگاهیان را در انجام تحقیقات اجتماعی برشمرده و وضعیت ‏اینگونه تحقیقات را درشرایط موجود ایران بررسی نمائیم .
‏هدف از ‏بررسی
‏دراین مقاله سعی خواهد شد تا با مطالعۀ آمار و اسناد و مدارک ‏موجود و نیز نظرات کارشناسان و پژوهشگران درامر تحقیقات اجتماعی ، به شمه ای از ‏اهداف ذیل نائل گردید :
‏۱- ‏وضعیت تحقیقات اجتماعی درایران دردوران پیش ازانقلاب
‏5
‏۲- ‏وضعیت تحقیقات اجتماعی و نهادهای متولی تحقیقات درایران پس ازانقلاب
‏۳- ‏شناخت موانع و مشکلات درامر تحقیقات اجتماعی
‏۴- ‏بررسی مشکلات و مسائل موجود بر ‏سر راه انجام تحقیقات اجتماعی در دانشگاهها از نظر :
  – ‏اعتبارات تخصیص یافته ‏از طرف منابع دولتی به آموزش عالی ،
  – ‏سهم بخش خصوصی در انجام تحقیقات ‏اجتماعی در دانشگاهها ،
  – ‏مشکلات نیروی انسانی در انجام تحقیقات اجتماعی در ‏دانشگاهها ،
  – ‏مسائل اجرایی و سازمانی در انجام تحقیقات اجتماعی بوسیلۀ ‏دانشگاهیان ،
  – ‏مشکلات اجتماعی اساتید دانشگاه در انجام تحقیقات اجتماعی ،
‏۶  – ‏وضعیت تحقیقات اجتماعی در دانشگاههای ایران نسبت به تحقیقات در سایر رشته ‏ها .
‏۷- ‏وضعیت تحقیقات اجتماعی و تحقیقات درسایر رشته ها در مقایسه با سایر ‏کشورهای جهان .
‏۸- ‏مشکلات سازمانی و اجرایی ” وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ” ‏در تمرکز نظام پژوهشی برای تحقیقات دانشگاهی بطور اعم و تحقیقات اجتماعی بطور اخص 
‏۹- ‏بدست دادن پیشنهادات کاربردی در جهت بهبود وضعیت تحقیقات ‏اجتماعی در دانشگاههای ایران .
‏رویکرد ناظر بر نقد و ‏بررسی
‏در سال ‏۱۹۴۲‏ رابرت مرتون (  Robert Merton )  ‏جامعه شناس مشهور ‏آمریکایی مقاله ای بنام ساختار علم منتشر کرد و در آن ضوابطی را که دانشمندان ‏ازآنها تابعیت می کنند، مطرح نمود . به عقیده او درارتباط با فعالیت های علمی ‏۴ ‏عامل تعیین کننده دررفتار پژوهشگران دیده می شود :
‏۱- ‏کلی گرایی ( universalism ) : ‏اطلاعات منبعث از فعالیتها و پژوهشهای علمی کاملأ جهانی است و این امر تضمین ‏کننده عینیت آنهاست .‏ ‏ از نظر مرتن ، با توجه به این اصل ، ضوابط مرتبط باارزیابی ‏کارهای علمی باید برهمه دانشمندان آشکارباشد ومرتبط بافردخاصی نباشد . قبول یارد یک ‏پدیده علمی ربطی به نژاد ، جنسیت ویا ملّیت ویامذهب دانشمندان ندارد بلکه ارتباط ‏باارزیابی آن ازطرف دانشمندان دیگردارد که فقط به قضیۀ علمی نگاه میکنند وآنرا جدا ‏ازهرگونه غرض ورزی می سنجند . به این دلیل جهت ارزیابی یک مقاله علمی ، دانشمندانی