انواع نظریه های شخصیت و پیشینه مدل های مبتنی بر بر تحلیل عوامل

هدف از این پایان نامه انواع نظریه های شخصیت و پیشینه مدل های مبتنی بر بر تحلیل عوامل می باشد.

مانند بسياري از رشته هاي علمي، تحقيق در مورد صفات شخصيت با الگويي توافقي در مورد موضوعات آن نيازمند است. در اين صورت، محققان ميتوانند قلمرو ويژه اي از صفات را به جاي هزاران صفت مجزا، که از انسان فردي منحصر به فرد ساخته است، مطالعه کنند (ابراهیم زاده، 1387). در طي چهل سال گذشته، بسياري از مفاهيم شخصيت و تعدادي از پرسشنامه هايي که براي اندازه گيري آن ها تعبيه شده بود، بدون منتهي شدن به يک شناخت، گسترش يافت. محققين و روانشناسان کاربردي شخصيت، با مجموعه گيج کننده اي از ابزارهاي اندازه گيري صفات روبه رو هستند و نمي دانند که کدام را انتخاب کنند. تنها در زبان انگليسي، حدود 5000 هزار کلمه براي توصيف صفات شخصيت وجود دارد. پيدا کردن راهي براي تنظيم همه اين صفات متفاوت در ساختاري منسجم، مهمترين هم محققان در بين سالهاي 90-1980 بوده است (پروين و جان، 2002، ترجمه ي جوادي و کديور، 1381).

در طول ساليان مناظرههاي شديدي بين محققاني چون آیسنک و کتل و ديگران برسر تعداد و ماهيت ابعاد اساسي شخصيت وجود داشته است ولي اين قلمرو همچنان تجزيه، چند پاره و بهم ريخته باقي مانده است. از سالهاي 1980 به بعد پيشرفت تدريجي در کيفيت و پيچيدگي روشها به ويژه در تحليل عاملي به وجود آمده و زمينه اي براي اتفاق نظر به دست داده است (نظری، 1385). روش تحليل عوامل، بر ضريب همبستگي بين نشانههاي زيرساخت يک عامل با آن عامل مبتني است. از سوي ديگر ضرايب همبستگي بين نشانهها نيز در اين محاسبه مورد نظر قرار ميگيرند. در واقع، نخست ميان گروهي از نشانهها ارتباط پيدا ميشود و سپس هر يک از اين نشانهها با عناصر بالاتري، ارتباط قابل فهم و معني داري را نشان خواهند داد. اين عناصر بالاتر «فراعامل» ناميده ميشود (گروسي فرشي، 1385).

 تاريخچه مدلهاي مبتني بر تحليل عوامل: 

در نگاهي به ريشه تاريخي نظريه هاي تحليل عوامل ميتوان گفت که اين تلاشها با کار دو روانشناس آلماني به نامهاي کليج و باتوم گارتن شروع شد که عقيده داشتند يک تحليل دقيق از کلمات موجود در زبان ميتواند مفهوم شخصيت را روشن سازد (کشاورز و علوی، 1382).

1. گوردن آلپورت:
آلپورت (1967-1897) بر اين باور بود که ويژگيهاي شخصيتي بنيادي ترين واحدهاي شخصيت هستند که بر پايه ويژگيهاي سيستم عصبي مرکزي استوارند. اين ويژگيها قواعدي را براي برخورد فرد با محيط پيرامون او تعيين ميکنند که از موقعيتي به موقعيت ديگر تغيير چنداني ندارند. او ويژگيهاي شخصيتي را بر پايه سه عامل فراواني، شدت و موقعيت تعريف ميکند. وي ويژگيها و خصلتهاي شخصيت را به سه نوع اساسي، ميانه و وضعيتهاي ثانويه تقسيم کرده است (ملازاده، 1386).

2.آيزنک:
کار آيزنک که برگرفته از پژوهشهاي فيزيولوژيست روسي، پاولف بود، نسبت به کار آلپورت بعدها شهرت و محبوبيت بيشتري پيدا کرد. آيزنک از روش تحليل عوامل براي نشان دادن ويژگيهاي شخصيتي استفاده کرد. وي با استفاده از اين روش، عناصر بالا دستي را که «سوپر فاکتور» ناميد، استخراج کرد. وي ابتدا دو بعد «روان نژندي » و «درونگرايي – برونگرايي » را براي تبيين ساخت اساسي شخصيت معرفي کرد. اين دو بعد يا «سوپر فاکتور» با طبايع بقراط هماهنگ هستند. آيزنک پس از تاکيد بر دو بعد اوليه بعد سومي را نيز به آنها افزود و آن را «درون پريشي » نام نهاد (پروین و جان، 2002، ترجمه جوادي و کديور، 1381).

فهرست مطالب

مقدمه

تعاریف شخصیت

رويکردهاي مختلف به مطالعه شخصيت:    14
2-1-1- رويکرد روانکاوي:    14
2-2- رويکرد نوروانکاوي:    15
2-2-1- آلفرد آدلر:    15
2-2-2 کارل یونگ:    16
2-3- رويکرد انسانگرايي:    17
2-3-1- آبراهام مزلو:    17
2-3-2-کارل راجرز:    18
2-4- رويکرد شناختي:    19

2-5- نظريه هاي عاملي شخصيت:    19

2-6-ديدگاه صفات:    21
2-7- مدلهاي مبتني بر تحليل عوامل    23
2-8- تاريخچه مدلهاي مبتني بر تحليل عوامل:    24
2-8-1- گوردن آلپورت:    24
2-8-2- آيزنک:    25
2-8-3- ريموند کتل :    25
2-8-4- گيلفورد    26
2-9- مدلهاي پنج عاملي شخصيت    27
2-10- الگوي نظري فرضي براي پنج عامل اصلي    28
2-11- عوامل تاثير گذار در پيدايش پنج عامل بزرگ    29
2-12- ابعاد و مولفه هاي تست شخصيتي پنج عاملي کاستا و مک گري    31
2-12-1- روان آزرده خويي (N)    32
2-12-2- مولفه هاي روان آزرده خويي(N)    33
2-12-3- مولفه هاي برونگرايي(E)    35
2-12-4- پذيرا بودن (O)    37
2-12-5- مولفه هاي پذيرا بودن (O)    38
2-12-6- مولفه هاي سازگاري(A)    39
2-12-7- مسئوليت پذيري(C)    41
2-12-8- مولفه هاي مسئوليت پذيري:    41
2-13- محدوديتهاي و نقاط قوت پنج عامل:    43

يشينه تحقيقاتي 
پيشينه داخلی
پيشينه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی